Jak wyszukiwać?
wyszukiwanie zaawansowane
Popularnonaukowe

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

Opis

ACADEMIA czasopismo popularnonaukowe Polskiej Akademii Nauk promujące w kraju i za granicą osiągnięcia polskich badaczy. Artykuły w „Academii” pisane są językiem przystępnym dla przedstawicieli różnych dziedzin nauki, ale także dla studentów, uczniów i wszystkich innych czytelników zainteresowanych tematyką popularnonaukową. Od 2005 roku czasopismo ukazuje się w dwóch wersjach językowych (po polsku i po angielsku).

ISSN
1733-8662
Wydawcy
Polska Akademia Nauk

Redakcja:

Jolanta Iwańczuk (redaktor naczelna, nauki o Ziemi)

Daniel Sax (redaktor, tłumacz)

Mariusz Gogól (nauki biomedyczne i biochemiczne)

Patrycja Strzetelska (nauki humanistyczne)

Witold Zawadzki (nauki ścisłe i techniczne)

Dominik Wódz (redakcja językowa)

Andrzej Figatowski (grafika)

Sylwia Piwowar (edycja zdjęć)

Anna Bielec (koordynator projektu)


Rada naukowa:

Marek Konarzewski prezes PAN (przewodniczący)

Dariusz Jemielniak wiceprezes PAN (wiceprzewodniczący)

Andrzej Buko

Katarzyna Czarnecka

Patrycja Dołowy

Paweł Golik

Janusz Jurczak

Tomasz Kapitaniak

Marek Krawczyk

Krzysztof Nowak

Anna Zawadzka

Kontakt

Polska Akademia Nauk

Biuro ds. Komunikacji i Informacji Naukowej

pl. Defilad 1

00-901 Warszawa

academia@pan.pl

www.pan.pl

www.academia.pan.pl



Zawartość czasopisma jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.



  • Roczniki i numery

Wybierz numer

Zawartość

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie

1 Spis treści
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147754
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex
2 Od Redakcji
Mirosław Bańko
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147755
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Mirosław Bańko
1
  1. Uniwersytet Warszawski
3 Genetyczne zamieszanie
Weronika B. Żukowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146993
Słowa kluczowe: genetyka GMO zmiany klimatu
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Zanieczyszczenia genetyczne w dobie światowego kryzysu klimatycznego to miecz obosieczny – stwarzają nie tylko nowe możliwości, lecz także ryzyko globalnej katastrofy.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Weronika B. Żukowska
1
  1. Instytut Dendrologii PAN w Kórniku
4 Niewidoczne dla oczu
Wojciech Wołkowicz
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 9-11 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146994
Słowa kluczowe: geochemia ochrona środowiska zanieczyszczenia chemiczne
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Tereny poprzemysłowe są atrakcyjne gospodarczo, deweloperzy, idąc z duchem czasu, budują tam stylowe apartamentowce. Niestety, poprodukcyjne zanieczyszczenia w glebie utrzymują się przez dziesięciolecia.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Wojciech Wołkowicz
1
  1. Państwowy Instytut Geologiczny– Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie
5 Kosmiczne wysypisko
Mariusz Słonina
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 12-15 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146995
Słowa kluczowe: astronomia satelity orbita
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Patrząc w czyste, błękitne niebo, nie zdajemy sobie sprawy, ile śmieci krąży w przestrzeni kosmicznej wokół Ziemi.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Mariusz Słonina
1
  1. Sybilla Technologies sp. z o.o. w Bydgoszczy
6 Puryzm językowy
Mirosław Bańko
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 16-17 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146996
Słowa kluczowe: lingwistyka puryzm językowy język polski
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

W jaki sposób zanieczyszczenia wzbogacają język?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Mirosław Bańko
1
  1. Uniwersytet Warszawski
7 Zanieczyszczenie światłem i hałasem
Marek Kucharczyk , Marcin Polak
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 18-21 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146997
Słowa kluczowe: hałas zanieczyszczenia światłem ochrona środowiska
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Wiele badań pokazuje, że hałas jest szkodliwy dla ludzi i zwierząt. Również nadmiar sztucznego światła wpływa destrukcyjnie na ekosystemy.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marek Kucharczyk
1
Marcin Polak
1
  1. Instytut Nauk BiologicznychUniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
8 Czym oddychamy?
Lidia Morawska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 22-24 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146998
Słowa kluczowe: fizyka aerozole zanieczyszczenia powietrza
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

O tym, jak ciekawość prowadzi do ważnych odkryć naukowych, opowiada prof. Lidia Morawska, wykładowczyni na Uniwersytecie Technologicznym w Queensland w Australii oraz dyrektorka Międzynarodowego Laboratorium Jakości Powietrza i Zdrowia.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Lidia Morawska
1 2
  1. Uniwersytet Technologiczny w Queensland, Australia
  2. InternationalLaboratory for Air Quality and Health– ILAQH
9 „Zanieczyszczenia” Starego Testamentu
Łukasz Niesiołowski-Spanò
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 25-27 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.146999
Słowa kluczowe: Biblia Stary Testament historia
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Biblia jest przykładem długiej transmisji tekstu, której towarzyszyły „zanieczyszczenia” wynikające m.in. z jego wyjątkowej roli.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Łukasz Niesiołowski-Spanò
1
  1. Uniwersytet Warszawski
10 Bakteryjne miasta śluzu
Mateusz Gemba
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 28-30 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147000
Słowa kluczowe: bakterie żywność mikrobiologia
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Choroby przenoszone przez żywność stanowią poważny problem dla zdrowia publicznego zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się. Bakterie tworzące biofilmy są szczególnie trudne do zwalczenia i wymagają starannych środków zaradczych.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Mateusz Gemba
1
  1. Wyższa Szkoła Inżynierii i Zdrowia w Warszawie
11 Kłopot w poradnictwie genetycznym
Janusz G. Zimowski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 31-33 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147001
Słowa kluczowe: choroby genetyczne dystrofia mięśniowa mutacje genetyczne
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Nasz indywidualny genom jest uważany za niezmienny, ale czasami pojawiają się mutacje. Ich identyfikacja może stanowić wyzwanie.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Janusz G. Zimowski
1
  1. Zakład Genetyki i GenomikiPaństwowy Instytut Medyczny CSK MSWiAw Warszawie
12 Historia zapisana w kościach
Anna Juras , Maciej Chyleński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 34-37 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147002
Słowa kluczowe: genetyka kopalne DNA archeologia
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Anna Juras
1
Maciej Chyleński
1
  1. Instytut Biologii i Ewolucji CzłowiekaWydział BiologiiUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
13 Potrzeba dyktatury ekologicznej
Magdalena Płonka
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 38-41 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147003
Słowa kluczowe: socjologia zanieczyszczenie środowiska
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Z byt duża wolność w produkcji i konsumpcji doprowadzi nas do zagłady, mówi dr Magdalena Płonka z Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Magdalena Płonka
1
  1. Wydział Nauk Historycznych i Społecznych, Akademia Ekonomiczno-Humanistyczna w Warszawie
14 Każdy może dbać o morze
Blanka Pajda , Agata Zaborska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 42-45 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147004
Słowa kluczowe: minerały ciężkie eutrofizacja morze bałtyckie
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Wspólne działania krajów nadbałtyckich jest kluczem do ochrony unikatowego ekosystemu Bałtyku.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Blanka Pajda
1
Agata Zaborska
1
  1. Instytut Oceanologii PAN w Sopocie
15 Czy jedna słomka ma znaczenie?
Wojciech Pol , Karolina Mierzyńska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 46-48 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147005
Słowa kluczowe: mikroplastik ekologia wód zanieczyszczenie jezior
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Plastik jest obecny wszędzie. Co się z nim dzieje i jaki ma wpływ na otaczający nas świat?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Wojciech Pol
1
Karolina Mierzyńska
1
  1. Wydział Biologii, Uniwersytet w Białymstoku
16 Górnictwo i hutnictwo w odległej przeszłości
Dariusz Rozmus
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 49-53 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147006
Słowa kluczowe: archeologia rewolucja przemysłowa
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Nic tak nie mówi o nas jak nasze śmieci, dlatego pradawne śmietniki są dla archeologów nieprzebranym źródłem informacji.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Dariusz Rozmus
1
  1. Muzeum Miejskie Sztygarkaw Dąbrowie GórniczejInstytut Nauk Prawnych, Akademia Humanitasw Sosnowcu
17 Artystyczna wartość laboratoryjnego artefaktu
Karolina Żyniewicz
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 54-57 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147007
Słowa kluczowe: sztuka alternatywna
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Sztuka i nauka posługują się różnym przekazem, prowadząc niezależnymi ścieżkami do poznania i zrozumienia świata.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Karolina Żyniewicz
1
  1. Wydział Artes LiberalesUniwersytet Warszawski
18 Odra – zasłużona katastrofa
Łukasz Sługocki , Robert Czerniawski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 58-61 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147008
Słowa kluczowe: ekologia katastrofa na Odrze zanieczyszczenia rzek
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Latem 2022 roku obserwowaliśmy katastrofę ekologiczną w Odrze. Zapracował na nią człowiek, lecz najgorsze konsekwencje dotknęły ekosystem rzeki.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Łukasz Sługocki
1
Robert Czerniawski
1
  1. Uniwersytet Szczeciński
19 Na ratunek książce
Teresa Urszula Szmigielska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 62-65 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147009
Słowa kluczowe: starodruki kwaśny papier
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Do produkcji papieru, używanego codziennie w wielu sferach życia, przez dziesięciolecia stosowano toksyczne substancje.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Teresa Urszula Szmigielska
1
  1. Biblioteka PAN Archiwum w Warszawie
20 Sny o czystości
Katarzyna Kasia
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 66-67 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147010
Słowa kluczowe: felieton procesy poznania zanieczyszczenie potoku doświadczeń teoria poznania
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Jakie zanieczyszczenie najbardziej przeszkadza w poznawaniu świata? Na czym polega i czy w ogóle istnieje takie zjawisko jak współpraca najważniejszych w epistemologii władz poznawczych, czyli rozumu i zmysłów? Co nam zanieczyszcza obraz świata, skutecznie oddzielając nas od możliwości dotarcia do mającej gdzieś tam istnieć prawdy?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Katarzyna Kasia
1
  1. Katedra Teorii Kultury, Wydział Zarządzania Kulturą WizualnąAkademia Sztuk Pięknych w Warszawie
21 Oczyszczalnia Czajka
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 68-73 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147011
Słowa kluczowe: oczyszczalnia ścieków oczyszczalnia Czajka uzdatnianie wody wodociągi warszawskie
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Ścieki powstające w aglomeracji warszawskiej są neutralizowane w jednym z najnowocześniejszych zakładów w Polsce.
Przejdź do artykułu
22 (Nie)śmiertelne fotografie
Tomasz Kozielec
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2023 | No 2 (74) Zanieczyszczenie | 74 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2023.147012
Słowa kluczowe: fotografia
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Zanieczyszczenia powietrza wpływają negatywnie na stan zachowania starych fotografii.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Tomasz Kozielec
1
ORCID: ORCID
  1. Katedra Konserwacji-Restauracji Papieru i Skóry Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji