Gospodarka Surowcami Mineralnymi - Mineral Resources Management

W latach 1960--1990 w wyniku systematycznych prac geologiczno-poszukiwawczych i rozpoznawczych zostały odkryte i udokumentowane bardzo duże złoża wanadonośnych rud tytanomagnetytowych Krzemianka i Udryń, na podstawie kryteriów bilansowości opracowanych w 1974 r. Zasoby złóż położonych na głębokości 800---2000 m wynoszą łącznie 1,34 mld ton rudy o zawartości średnio około 28% Fe, 7% Ti02 i 0,3% V205. Projekty zagospodarowania złóż usytuowanych na terenach Pojezierza Suwalsko-Augustowskiego w znacznym stopniu objętego ochroną wywołały ostry sprzeciw ze względu na wybitną konfliktowość dla środowiska przyrodniczego. Odkrycie tych złóż, które zbiegło się ze wzrostem zapotrzebowania na wanad i tytan na rynku międzynarodowym, a w kraju na żelazo dla rozbudowywanego przemysłu hutniczego, spowodowało zainteresowanie złożem i optymistyczne oceny jego wartości. Dało to podstawę do podjęcia prac studialnych nad zagospodarowaniem złoża i opracowania założeń techniczno-ekonomicznych pilotowej kopalni i zakładu przeróbczego. W tym samym okresie miał miejsce wzrost wymagań odnośnie do jakości surowców żelaza oraz uruchomienie i wzrost produkcji Y20s ze złóż tytanomagnetytowych w RPA, która stała się czołowym jego dostawcą, z bogatych płytko położonych złóż. Skłania to do rewizji wcześniejszych ocen złoża. Rudy ze złóż tytanomagnetytowych nie budzą na ogól zainteresowania jako surowiec tytanonośny i żelazonośny, ze względu na złożoną technologię ich przeróbki oraz wykorzystania hutniczego i wątpliwą w związku z tym ich opłacalność. Napodstawie przewidywanych kosztów eksploatacji i przeróbki rudy oraz oczekiwanych cen V20s, ilmenitu i koncentratu magnetytowego oszacowana została brzeżna zawartość ekwiwalentna V20s w rudzie O,73, którą należałoby przyjąć dla okonturowania ciał rudnych. Przy takim kryteriumzasoby złóż Krzemianka i Udryń wynosiłyby około I% wcześniej dokumentowanych. Mala wielkość zasobów, które można by uznać za bilansowe i forma ich występowania w postaci niewielkich odosobnionych ciał rudnych nie uzasadniają dokumentowania złoża jako bilansowe.
Analiza porównawcza złóż suwalskich z eksploatowanymi złożami tego typu na świeciewskazująca na możliwość dużej podaż surowców wanadu, tytanu i żelaza z płytko położonych złóż nie wskazuje też, by zagospodarowanie złóż tak głęboko położonych jak w masywie suwalskim mogło być przedmiotem zainteresowania w dającej się przewidywać przyszłości. Uznanie ich zatem nawet za pozabilansowe wydaje się oceną zbyt optymistyczną. Wymagania ochrony środowiska były dotychczas podstawowym argumentem przeciwko zagospodarowaniu złóż masywu suwalskiego, których ewentualna eksploatacja jest oceniana jako wybitnie konfliktowa. Należyje traktować jako interesujący obiekt geologiczny, nie posiadający znaczenia praktycznego. Priorytet wymagań ochrony środowiska w regionie suwalskim w stosunku do gospodarczego wykorzystania złóż jest w związku z tym niezagrożony.

The paper describes the domestic market for feldspar raw materials and its relation to the ceramic tile sector. The most important features that influenced the volume of feldspar domestic supply since the mid-1990s have been discussed. The most important phenomenon among them has been the sharp increase of ceramic tile supply from the domestic manufacturers. That has followed the growth of domestic economy and large investments in the ceramic tile sector, which capacities has recently exceeded 90 M m2 per annum. The crucial change in the assortment of tiles domestically manufactured has been the introduction ofa new type of tile to the market, i.e. a gres porcellanato, which is characterised by the increased sintering followed by high content of fluxes (feldspar) in the ceramic body. The product present high mechanical and technical qualities, i.e. peculiar abrasion resistance, high surface hardness . and extremely low porosity (less than O. I% ofwater absorption). The production of gres porcellanato tiles, which has been developed by the leading manufacturers in the world, seems to be the most important factor influencing the future feldspar consumption in Poland. However, the increase in demand will depend on the situation in the construction industry that is conditioned by tendencies in the domestic economy.

W artykule omówiono problem prognozowania konwergencji komór magazynowych gazu ziemnego w złożu soli od strony teoretycznej. Na konkretnymprzykładzie wybranej komorymagazynowej porównano dwie metody prognozowania średniorocznej konwergencji. Pierwsza to metoda przybliżona polegająca na ekstrapolacji konwergencji stacjonarnych wyliczonych dla kilku wybranych ciśnień gazu w komorze. Druga metoda polega na bezpośredniej symulacji scenariusza obciążeń. Dla trzech prostych scenariuszy obliczono przewidywania metody uproszczonej oraz zasymulowano paroletnią eksploatację komory. Było to możliwe dzięki aktualizacji programów modelujących zachowanie górotworu o procedury symulacji dowolnych, wieloetapowych scenariuszy obciążeń. Różnice pomiędzy obiema metodami nie są wielkie, choć widoczne. Również nie są wielkie różnice pomiędzy średniorocznymi konwergencjami przy różnych scenariuszach, pomimo, że chwilowe szybkości względnej konwergencji znacznie różnią się od siebie. Uzyskane rezultaty dotyczą stacjonarnego prawa pełzania z konkretnymi współczynnikami i w przyszłości do rozważań należałoby włączyć pełzanie pierwotne

Prognozy hydrogeologiczne coraz częściej sąwykonywane metodami modelowania matematycznego. Wstosunku do obliczeń wzorami analitycznymi wymagają znacznie mniejszego zakresu schematyzacji warunków hydrogeologicznych. Dotychczasowa praktyka autorówwskazuje, że nawet dla złożonych warunkówwystępowania poziomów wodonośnych i przy uwzględnieniu czynników antropogenicznych można uzyskać wiarygodne wyniki obliczeń. W pracy przedstawiono model cyfrowy skomplikowanych warunków hydrogeologicznych na przykładzie rejonu olkuskiego. Budują go cztery zbiorniki wodonośne typu porowego lub szczclinowo-krasowego, tj. czwartorzędowy, jurajski, triasowy i paleozoiczny, związane ze sobą poprzez różnego typu kontakty hydrauliczne. Naturalne warunki w tym rejonie zostały bardzo silnie zmienione przez intensywny drenaż górniczy, osiągający wydajność ponad 300 m3/min, a także ujęcia wód podziemnych. W wyniku odwadniania powstał regionalny lej depresyjny o zasięgu kilkuset km2 i maksymalnym obniżeniu około 140 m. Do stworzenia modelu cyfrowego warunków hydrogeologicznych wykorzystano program z biblioteki HYDRYLIB. Model ma charakter dwuwarstwowy i składa się z warstwy górnej (czwartorzędowo-jurajskiej) i dolnej (czwartorzędowo- triasowe-dewońskiej). Został zweryfikowany w oparciu o dopływy do kopalń i pomiary zwierciadła wód podziemnych wg stanu na I kwartał 200 I r. Na modelu uzyskano bardzo wysoką zgodność tych wielkości z danymi rzeczywistymi. Model może zostać wykorzystany do prognoz hydrogeologicznych, w tymdopływówdo kopalń wfazie ich likwidacji. Wiarygodność rozwiązań prognostycznych jest szczególnie istotna z uwagi na występowanie w tym rejonie dwóch głównych zbiorników wód podziemnych: jurajskiego i triasowego.

Przedstawiono emisję dwutlenku węgla w Polscew aspekcie podziemnego magazynowania tego gazu. Omówiono emisję gazów cieplarnianych, w szczególności dwutlenku węgla (źródła informacji, analiza i prognozy emisji), zobowiązania Polski wynikające z międzynarodowych uzgodnień w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Scharakteryzowano głównych emitentów dwutlenku węgla w Polsce. Szczególną uwagę zwrócono na duże zakłady emitujące powyżej 50 tys. CO2/rok. Zestawiono wykresy oraz tabele przedstawiające zróżnicowane aspekty prezentowanej problematyki, dotyczące: żródeł i zmian wielkości emisji, ich lokalizacji oraz największych emitentów CO2. Przedstawione dane wykorzystane zostaną do wytypowania dużych emitentów dwutlenku węgla, dla których określone zostaną miejsca podziemnego magazynowania tego gazu w złożach surowców płynnych w Polsce.

Zmieniające się otoczenie rynkowe stawia przedsiębiorstwom nowe wyzwania. Szanse na osiągnięcie określonej pozycji na rynku, a później jej utrzymanie mają firmy o dobrym standingu finansowym. Podmioty gospodarcze muszą szybko i sprawnie reagować na zmiany rynkowe. Oznaką rozwoju rynków kapitałowych staje się pojawienie nowych instrumentów i technik finansowych, które pozwalają przedsiębiorstwom pozyskać kapitał na korzystnych dla siebie warunkach. Jedną z technik finansowych jest sekurytyzacja, oznaczająca emisję papierów dłużnych zabezpieczonych aktywami. Proces sekurytyzacji prowadzi do obniżenia kosztów oraz większego dostępu do środków dla pożyczkobiorców, zmniejsza ryzyko dla pożyczkodawców, jak również stwarza wielu inwestorom nowe możliwości lokat.