W ostatnim czasie udało się zarejestrować w jednym z prywatnych polskich zbiorów monet antycznych dwie brązowe monety należące do typu nienotowanego w dotychczasowej literaturze. Ze względu na niewątpliwe pochodzenie obiektów z obszaru Cyrenajki, jak również na podstawie zredukowanej legendy na rewersie oraz charakterystycznych motywów ikonograficznych, przedstawiane monety należy uznać za kwadranse Aulusa Pupiusa Rufusa — urzędnika rzymskiego, który w okresie poprzedzającym bitwę pod Akcjum (31 r. p.n.e.) odpowiadał m.in. za emisję monet na terenie Cyrenajki. Dotychczas znane były dwa typy bitych przez niego asów, dwa typy semisów oraz jeden typ kwadransa. Nieznany wcześniej drugi typ kwadransa, poddany analizie w niniejszym artykule, uzupełnia schemat mennictwa Pupiusa Rufusa w Cyrenajce o brakujący element.
In the years 2004–2007 a number of interesting discoveries of Roman coins occurred in the basin of the river Bzura in central Poland. Among them the most notable are three hoards of denarii: from Krzyżanówek, Sobota and the region of Sochaczew. The original size of these assemblages is hard to estimate. With a probability bordering on certainty we may assume that only a part of the coins scattered by ploughing was recovered. Coins from the three hoards are confined to the period between the death of Nero (54–68 AD) and the first years of the reign of Septimius Severus (193–211 AD). Only a supposed Republican coin belonging to one of the hoards falls outside these chronological limits. Much more interesting than the content of the hoards is what we may surmise to have been the manner of their deposition. As may be concluded from what in most cases are rather laconic descriptions of the place of discovery of the coins, they were discovered not far from the river. Moreover, the fact that they had been scattered by ploughing suggests that originally they rested at a relatively shallow depth in the ground. From the described circumstances the recently discovered hoards are all similar to the largest deposit recorded on the river Bzura so far — the hoard from Drzewicz Nowy, described in detail and analysed in a monograph of A. Krzyżanowska (1976). The vestigial character of the data on the new hoards makes it possible only to propose a very cautious hypothesis as to the occurrence in the basin of the Bzura of a whole series of hoards of ‘Drzewicz type’, probably deposited for votive reasons. In the same area 54 silver and bronze Roman coins from 33 recent small finds were also registered. Most of them were denarii of the first and second centuries, including five subaerati (1 certain and 4 supposed). Only one of the recently found denarii had been struck in the third century. The rest of the newly discovered coins were two sestertii of the second and third centuries and two bronzes of the fourth century. On the basis of various premises (eg. coin finds from localities known through archaeological excavations) it is possible to assume that sizable numbers of these coins were discovered at a specific archaeological site and could be regarded as a settlement or grave find. The basin of the river Bzura, heavily populated during the Roman Period, abounds in finds of Roman coins and has yielded one of the largest concentration of recorded Roman coin finds in Poland.
In 2007, an excavation was undertaken in the supposed place of deposit of the Roman hoard of denarii in the village of Podzamcze (central Poland). In the older literature, the find used to be located in nearby Maciejowice. Coins found in Podzamcze in recent years, and the analysis of the information obtained so far concerning this discovery, allow the assumption that it was Podzamcze where the hoard of denarii discovered in 1875 was found. During the excavation three denarii were recovered below the humus layer: one each of Hadrian, Marcus Aurelius and Commodus. On 9 February 2008, the researchers undertook field prospecting again using metal detectors in the area of excavations conducted before, which resulted in recovering a quarter of another denarius of Commodus. The region of the confluence of the Okrzejka and Vistula rivers is relatively abundant in sites from the period of Roman influence. Sites of the Przeworsk culture are represented here, as well as those of the Wielbark culture, which at stage B2/C1a expanded into west Mazovia. Within this small area we find settlements, burial grounds, and also single items, including Roman coins. The coins are represented mostly by denarii from the second century, typical of Poland. However we also find earlier coins here, i.e. from the first century with an undated Republican denarius, as well as later ones, dating from the third century, represented by a follis of Maximianus Herculius (c 296–297?). In the light of the finds made in this area, the region of the confluence of the Okrzejka and Vistula rivers appears as a rather important local settlement center, which was probably connected with the outside world through various kinds of contacts.
27 coins struck over the period from the thirteenth to the eighteenth centuries were found during an excavation conducted in Stargard Szczeciński in 2005. Two rare specimens are worthy of attention: a bracteate with two crosiers in pale with crooks turned outwards in a radiating border (no. 16) and a counterfeit Czech peníz from the beginning of the sixteenth century (no. 9). The Stargard bracteate bears a close analogy to the two bracteates mentioned in the publication by Arthur Suhle on Kołobrzeg (Kolberg) coins in the Middle Ages in respect of symbolism and size. However, neither the iconography nor the technique of the coin workmanship argue for its attribution to the bishops’ mint in Kołobrzeg. Due to the type and the findspot, the bracteate should rightly be linked with a mint of Kamień (Cammin) bishops, but not with the mint in Kołobrzeg. Similarity of iconographic motifs occurring on bishop’s pennies and city seals of Kamień might indicate that striking bracteates with the crosiers in pale and pennies with a figure with crosiers in hands took place at the bishop’s residence in Kamień itself. Thus the specimen from Stargard is the first registered bishop’s bracteate from the Kamień mint in Pomerania. The other rare, perhaps even unique, phenomenon in Pomerania is a counterfeit one-faced penny (bílý peníz, i.e. ‘white penny’) of Czech king Ladislas II Jagiellon (1471–1516). The Stargard specimen is dated already from the sixteenth century, on account of the representation of a lion rampant. On the original peníze, the representation of such a lion occurred on the latest varieties, struck between 1509–1515. The Stargard specimen has no analogy in the find material from the areas of Brandenburg or Pomerania.
Wskazówki dla PT. Autorów „Wiadomości Numizmatycznych”
Wszystkich PT. Autorów bardzo prosimy o stosowanie się do następujących zaleceń, dotyczących przygotowania prac:
Teksty przyjmujemy w postaci zapisu elektronicznego (przesyłka elektroniczna lub płyta CD) w którymś z powszechnie stosowanych programów edytorskich (np. Word lub Star); w przypadku zastosowania jakichkolwiek znaków spoza standardowego zestawu krojów: Arial, Calibri, Courier, Times New Roman, Symbol i Wingdings — niezbędny jest również wydruk papierowy.
● Plikowi powinien towarzyszyć osobny plik w formacie tekstowym zawierający metadane artykułu:
- Tytuł
- Autorzy
- Numer ORCID (z linkiem)
- Afiliacje
- Abstract
- Słowa kluczowe
- Bibliografia.
● Prace (oprócz przeznaczonych do działów znalezisk, recenzji lub kroniki) winny być opatrzone abstraktem (wyjaśniającym w 3-5 linijkach, o czym traktuje praca) i streszczeniem o objętości ok. 10% tekstu pracy. Oba te teksty winny być w języku angielskim bądź przygotowane do przetłumaczenia na język angielski, Na końcu prosimy umieścić przeznaczoną do publikacji informację o miejscu pracy Autora (tzw. afiliację) i adres kontaktowy (najlepiej elektroniczny).
● Nie należy stosować wersalików (oprócz cytatów z inskrypcji), automatycznej numeracji ani wyliczeń, hiperłączy, podkreśleń ani zaznaczeń barwnych oraz dzielenia wyrazów; prosimy też nie używać spacji do wyrównywania i rozmieszczania tekstu. Do konstruowania tabel prosimy używać edytora tabel (a nie tabulatora ani spacji).
● Przypisy umieszczamy u dołu strony (nie w tekście — nie dotyczy analogii katalogowych w opisach monet). W miarę możności ograniczamy się do przypisów bibliograficznych i unikamy komentarzy w przypisach.
● Adresy bibliograficzne w przypisach podajemy w formie tzw. oksfordzkiej (nazwisko autora, rok). Do tej samej formy w miarę możliwości sprowadzamy także cytowania katalogów w opisach monet. Pracę opatrujemy wykazem literatury na końcu. Tam adresy bibliograficzne rozwijamy do formy przyjętej w serii „Biblioteka Narodowa” wydawnictwa Ossolineum.
● W pracach przeznaczonych do publikacji w języku polskim obce alfabety transliterujemy w zapisie bibliograficznym stosownie do zasad Polskiej Normy (np. dla alfabetów słowiańskich PN-ISO 9-2000; zob. http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629693); w pracach przeznaczonych do publikacji w językach obcych natomiast prosimy o stosowanie norm transliteracyjnych przyjętych w tych językach; dla języka angielskiego jest to system Biblioteki Kongresu, stosowany w miarę możliwości programu edytorskiego (http://www.loc.gov/catdir/cpso/romanization/).
● W stosunku do dzisiejszych faktów stosujemy aktualne nazwy geograficzne (a nie, np., nazwy rosyjskie miejscowości na obszarach państw posowieckich poza Rosją; dotyczy to również streszczeń obcojęzycznych). Wskazane jest jednak stosowanie przyjętych spolszczeń i tradycyjnych zasad transkrypcji, ale wyłącznie w tekście głównym (nie w zapisie bibliograficznym); prosimy też pamiętać, by każda mniej znana nazwa była raz objaśniona w transliteracji, z podaniem przynależności administracyjnej. W opisie faktów historycznych stosujemy nazwy historyczne (więc Królewiec i Rychbach, a nie Kaliningrad i Dzierżoniów).
Ilustracje powinny stanowić osobne pliki (nie wmontowane w tekst):
● zdjęcia w formacie TIFF, w rozdzielczości co najmniej 300 dpi (najlepiej 600), na białym tle; druk jest czarno-biały;
● rysunki (szkice sytuacyjne, mapki) nie powinny być większe niż format druku jednej strony (12,5×19 cm).
● Ilustracje winny być opatrzone podpisami i oznaczone w tekście jako „ryc.”
PT. Autorów działu „Znaleziska” upraszamy o stosowanie komunikatów — tak dalece, jak to możliwe — do następującego schematu:
1. miejscowość, gmina i powiat (w aktualnym podziale administracyjnym!);
2. miejsce znalezienia;
3. data znalezienia;
4. okoliczności, osoba odkrywcy;
5. kontekst archeologiczny (w tym lokalizacja w obrębie grobu);
6. liczba znalezionych monet, razem czy pojedynczo;
7. sposób zabezpieczenia;
8. terminus post quem skarbu;
9. miejsce przechowywania monet;
10. wyliczenie odkrytych monet i możliwych obiektów towarzyszących (prosimy pamiętać o danych metrologicznych, zwłaszcza monet starożytnych i średniowiecznych, identyfikacji mennicy — jeśli mogą być różne — i podaniu analogii katalogowej);
11. ewentualny krótki komentarz.
Ceniona jest zwięzłość, a zawsze mile widziane będą ilustracje monet i szkice sytuacyjne.
Stosowanie się do powyższych zasad przyśpieszy publikację prac w czytelnej i satysfakcjonującej PT. Autorów formie.
Zasady autorstwa i odpowiedzialności:
Prace publikowane w „Wiadomości Numizmatycznych” muszą być podpisane przez osoby, które istotnie są ich autorami i odpowiadają za ich treść. Osoby, których udział w powstaniu zgłaszanej pracy jest znikomy (na przykład ograniczony do udostępnienia materiałów z badań) mogą być wymienione w podziękowaniach, nie mogą jednak figurować jako autorzy. W wypadku wątpliwości redakcja zwraca się z prośbą o określenie udziału w powstaniu pracy poszczególnych osób figurujących jako autorzy. Autorzy powinni też ujawniać w przypisie lub podziękowaniach informacje o osobach i instytucjach, które przyczyniły się do powstania pracy poprzez wkład merytoryczny, rzeczowy lub finansowy. Przypadki nierzetelności naukowej będą dokumentowane i ujawniane.
Autorzy zgłaszając pracę do publikacji oświadczają, że przesłany artykuł jest oryginalny, nie był wcześniej publikowany, a także nie został zgłoszony do innego czasopisma bądź pracy zbiorowej. Odpowiadają również za prawdziwość przekazanych Redakcji „WN” informacji.
pl
en
