How to search?
advanced search
Popular sciences

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

Description

ACADEMIA czasopismo popularnonaukowe Polskiej Akademii Nauk promujące w kraju i za granicą osiągnięcia polskich badaczy. Artykuły w „Academii” pisane są językiem przystępnym dla przedstawicieli różnych dziedzin nauki, ale także dla studentów, uczniów i wszystkich innych czytelników zainteresowanych tematyką popularnonaukową. Od 2005 roku czasopismo ukazuje się w dwóch wersjach językowych (po polsku i po angielsku).

ISSN
1733-8662
Publishers
Polska Akademia Nauk

Redakcja:

Jolanta Iwańczuk (redaktor naczelna, nauki o Ziemi)

Daniel Sax (redaktor, tłumacz)

Mariusz Gogól (nauki biomedyczne i biochemiczne)

Patrycja Strzetelska (nauki humanistyczne)

Witold Zawadzki (nauki ścisłe i techniczne)

Dominik Wódz (redakcja językowa)

Andrzej Figatowski (grafika)

Sylwia Piwowar (edycja zdjęć)

Anna Bielec (koordynator projektu)


Rada naukowa:

Marek Konarzewski prezes PAN (przewodniczący)

Dariusz Jemielniak wiceprezes PAN (wiceprzewodniczący)

Andrzej Buko

Katarzyna Czarnecka

Patrycja Dołowy

Paweł Golik

Janusz Jurczak

Tomasz Kapitaniak

Marek Krawczyk

Krzysztof Nowak

Anna Zawadzka

Kontakt

Polska Akademia Nauk

Biuro ds. Komunikacji i Informacji Naukowej

pl. Defilad 1

00-901 Warszawa

academia@pan.pl

www.pan.pl

www.academia.pan.pl



Zawartość czasopisma jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.



  • Volumes

Select number

Content

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice

1 Spis treści
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice
Download PDF Download RIS Download Bibtex
2 Od Redakcji
Grażyna Borkowska , Jerzy Duszyński , Stanisław Filipowicz
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Grażyna Borkowska
Jerzy Duszyński
Stanisław Filipowicz
ORCID: ORCID
3 Granice nauki
Andrzej Kajetan Wróblewski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 4-8 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137526
Keywords: granice poznania wszechświat granice ludzkiego umysłu
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Czyli o tym, czy istnieją ograniczenia w naukach z dziedzin, które obejmuje termin science, gdzie znajduje się granica naszego wszechświata i co jest poza nią oraz czym będzie kres nauki.
Go to article

Authors and Affiliations

Andrzej Kajetan Wróblewski
4 Państwo a obywatel. Granice władzy
Mirosław Wyrzykowski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 10-15 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137527
Keywords: prawa człowieka konstytucja interpretacja prawa poza prawem
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Prawa człowieka są uzasadnieniem funkcjonowania państwa i to one są zarazem określeniem granic jego działania. Jak konstytucja broni praw jednostki i jak w rzeczywistości funkcjonują relacje państwo – obywatel?
Go to article

Authors and Affiliations

Mirosław Wyrzykowski
5 Granice człowieczeństwa
Joanna Hańderek
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 16-19 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137528
Keywords: człowiek granica tolerancja
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Granice człowieczeństwa to idee wyznaczające to, co nazywamy człowiekiem, i łączące się z tym zjawiskiem zarówno wartości, powinności, jak i kategorie. Żeby zrozumieć, czym są, należy przyjrzeć się dwóm podstawowym pojęciom: samej graniczności i człowieka.
Go to article

Authors and Affiliations

Joanna Hańderek
6 Jak powstały marsjańskie sferule? Jedna z największych zagadek geologii Marsa
Krzysztof Gaidzik , Justyna Ciesielczuk , Monika Fabiańska , Magdalena Misz-Kennan
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 20-23
Keywords: Mars sferule hematytowe jagody marsjańskie
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Dzięki współczesnym zdobyczom technologicznym przekraczamy granice niemożliwości, zaczęliśmy badać geologię innych planet. Ogromnym osiągnięciem jest eksploracja Marsa, który powoli odsłania przed ludzkością swoje tajemnice.
Go to article

Authors and Affiliations

Krzysztof Gaidzik
Justyna Ciesielczuk
Monika Fabiańska
Magdalena Misz-Kennan
7 Granice międzygatunkowe w obrębie storczyków
Marta Kolanowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 24-27 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137530
Keywords: storczyki orchidee gatunek różnorodność
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Jakie jest bogactwo gatunkowe jednej z najmniej znanych grup roślin? Gdzie leżą granice między gatunkami storczyków i dlaczego należy je wytyczać? O fascynującym świecie orchidei, bogactwie barw, niecodziennych kształtów oraz kwiatach prowokujących do pseudokopulacji.
Go to article

Authors and Affiliations

Marta Kolanowska
8 Gdy środowisko skłania do mobilności
Justyna Orłowska , Karolina Sobczak-Szelc
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 28-33 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137531
Keywords: migracje środowiskowe migranci Afryka Północna Malediwy
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

O różnicy między migracjami środowiskowymi a klimatycznymi i o tym, dlaczego migranci powinni być traktowani jak aktywni aktorzy, a nie bierne ofiary.
Go to article

Authors and Affiliations

Justyna Orłowska
Karolina Sobczak-Szelc
9 Neurogranice
Piotr Durka , Krystian Dereziński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 34-37 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137532
Keywords: mózg interfejs mózg-komputer brain-computer interface egzoszkielet neuroprotezy
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Dzięki mózgowi pokonujemy kolejne granice poznania. Jednocześnie zgłębianie tajemnic mózgu stawia granice najtrudniejsze do przekroczenia.
Go to article

Authors and Affiliations

Piotr Durka
Krystian Dereziński
10 Granice wytrzymałości czy możliwości?
Andrzej W. Ziemba
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 38-43
Keywords: adaptacja człowieka granice możliwości szanse przetrwania bicie rekordów sportowych
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Zjednej strony nowe rekordy sportowe i podbój kosmosu. Z drugiej – bezbronność wobec skutków zmian klimatu czy nowych wirusów. O zdolnościach adaptacyjnych ludzkiego organizmu opowiada prof. Andrzej W. Ziemba.
Go to article

Authors and Affiliations

Andrzej W. Ziemba
11 Przekraczanie granic w kulturze
Kazimiera Szczuka
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 44-48 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137534
Keywords: Maria Janion romantyzm tożsamość odnowicielka znaczeń wizjonerka
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Rozmowa z Kazimierą Szczuką o prof. Marii Janion – wizjonerce humanistyki, rewolucjonistce romantyzmu, skromnej mistrzyni swoich uczniów.
Go to article

Authors and Affiliations

Kazimiera Szczuka
12 Mikroskopijne granice w skałach: wstęgi deformacyjne
Piotr Strzelecki
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 50-53 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137535
Keywords: wstęgi deformacyjne geologia
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Choć są to niewielkie struktury deformacyjne, to występują w licznych nagromadzeniach. Zawierają w sobie cenne informacje geologiczne, a także stanowią wyzwanie dla inżynierów złożowych.
Go to article

Authors and Affiliations

Piotr Strzelecki
13 Granice wytrzymałości, czyli teatr w pandemii
Maria Babicka , Justyna Czarnota-Misztal
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 54-59 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137536
Keywords: teatr "Nowe formy istnienia" badania socjologiczne pandemia COVID-19
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Badania polskiego teatru w czasie pandemii mogą nas wiele nauczyć. Z jednej strony obnażyły szkodliwe praktyki w zatrudnianiu artystów. Z drugiej dały szansę na prawdziwie równy dostęp do teatru. O tych zagadnieniach opowiadają Maria Babicka i Justyna Czarnota-Misztal.
Go to article

Authors and Affiliations

Maria Babicka
Justyna Czarnota-Misztal
14 Migracje i migranci we współczesnym świecie
Józef M. Fiszer
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 60-65
Keywords: migracje migranci Europa skutki migracji pomoc
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Jakie są przesłanki i istota migracji we współczesnym świecie oraz kim są jej uczestnicy – migranci?
Go to article

Authors and Affiliations

Józef M. Fiszer
15 Limesy, kresy, brzegi, czyli granice w matematyce
Agnieszka Jurlewicz
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 66-69
Keywords: matematyka granica ciągu teoria szeregów granica funkcji pochodne całki
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Matematyka z jednej strony czerpie inspirację z codzienności, aspirując do jej modelowania w ramach precyzyjnego systemu logicznego, a z drugiej tę codzienność wzbogaca o nowe, często bardzo abstrakcyjne idee, poszerzające wyobraźnię i rozumienie otaczającej nas rzeczywistości. Dobrze może zilustrować tę myśl „śledztwo” dotyczące pojęć matematycznych związanych ze słowem „granica”.
Go to article

Authors and Affiliations

Agnieszka Jurlewicz
16 Związek genetyczny
Paweł Urbański , Jacek Kasiński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 70-75 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137539
Keywords: granice tektoniczne złoża węgla brunatnego złoża soli kamiennej
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Występowanie największych złóż węgla brunatnego w Polsce jest ściśle związane z granicami tektonicznymi i z występowaniem złóż soli kamiennej. Co łączy oba rodzaje złóż?
Go to article

Authors and Affiliations

Paweł Urbański
Jacek Kasiński
17 Granice występowania organizmów
Adam Boratyński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 76-79
Keywords: biogeografia obszary występowania granica zasięgów
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Czym jest granica występowania w biogeografii? Jak określamy ją dla organizmów żyjących w przeszłości, a jak badamy ją dziś? Jak zmieniały się zasięgi występowania i dlaczego ta wiedza jest dla nas tak istotna?
Go to article

Authors and Affiliations

Adam Boratyński
18 Granica stratygraficzna
Andrzej Wierzbowski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 80-83 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137541
Keywords: systemy geologiczne GSSP dolna granica piętra kimerydu jury górnej
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Czy wzorzec granicy geologicznej jednostki czasowej jest nam potrzebny i co to jest GSSP?
Go to article

Authors and Affiliations

Andrzej Wierzbowski
19 Świadomość granicy
Katarzyna Kasia
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 84-85 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137542
Keywords: granice filozofii transgresja bezkres
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Katarzyna Kasia
20 Frontex w migawce
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 86-90
Keywords: Frontex Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej granice UE przestępczość transgraniczna terroryzm
Download PDF Download RIS Download Bibtex
21 Granica jako norma
Katarzyna Kłosińska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 91 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137543
Keywords: ład norma
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Katarzyna Kłosińska

This page uses 'cookies'. Learn more