Nauki Humanistyczne i Społeczne

Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej

Zawartość

Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej | 2022 | tom 39

Abstrakt

Głównym celem artykułu jest przedstawienie historii cennego rękopisu przechowywanego w zbiorach Biblioteki Kórnickiej – Autografu Kościuszki. Rękopis ten, napisany przez Tadeusza Kościuszkę w połowie 1793 roku, zawiera Opis kampanii r. 1792, odbytej przeciw Rosji. Po analizie rękopisu oraz omówieniu wszystkich ośmiu edycji jego tekstu autor artykułu najpierw przedstawił jego historię do czasu śmierci Józefa Dobka Dzierzkowskiego ze Lwowa (1830). Następnie ukazał krótką historię znajomości Tytusa Działyńskiego z Wiktorem Baworowskim, zawartą w ich wzajemnej korespondencji, która zdradza nam dalsze skomplikowane losy Autografu Kościuszki – kto był jego kolejnym właścicielem i w jakich okolicznościach trafi ł on do zbiorów Biblioteki Kórnickiej. Na koniec omówione zostały wszystkie znane z literatury kopie tego rękopisu. W aneksie autor opublikował ww. korespondencję Działyńskiego z Baworowskim.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Tomasz Zuzek
1
ORCID: ORCID

  1. Biblioteka Kórnicka

Abstrakt

Dziewiętnastowieczny spór o granicę austriacko-węgierską w polskich Tatrach zakończył wyrok międzynarodowego sądu polubownego w 1902 roku. Powszechnie traktowany jest jako sukces obrońców integralności ziem polskich pod zaborami. W artykule analizowane są przesłanki wskazujące, że trybunał rozjemczy nie rozstrzygał sporu samodzielnie, lecz wydał wyrok jedynie wprowadzający w życie poufną umowę między rządem Austrii i Węgier w tej kwestii.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jacek Matuszewski
1
ORCID: ORCID

  1. Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego

Abstrakt

W artykule przedstawiono wyniki badań technologii i techniki wykonania XVIII-wiecznego obrazu będącego w zbiorach Zamku w Kórniku. Po raz pierwszy zbadano strukturę obrazu przy użyciu kombinacji technik nieinwazyjnych i mikroinwazyjnych. Zastosowano nieniszczące techniki obrazowania: rentgenografi ę (RTG), refl ektografi ę w ultrafi olecie (RUV), fl uorescencję wzbudzaną ultrafi oletem (FUV), refl ektografi ę w świetle widzialnym (VIS), refl ektografi ę w podczerwieni (IR) oraz techniki obrazowania fałszywym kolorem w ultrafi olecie (UVFC) i podczerwieni (IRFC). Skład chemiczny warstw malarskich zbadano za pomocą metod mikrochemicznych oraz instrumentalnych: fl uorescencji rentgenowskiej (XRF), spektroskopii w podczerwieni (FTIR), mikroskopii elektronowej (SEM-EDS) i chromatografi i gazowej (GC). Celem tych badań było zidentyfi kowanie pigmentów i spoiw użytych przez artystę oraz określenie stanu zachowania obiektu.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Jarosław Rogóż
1
ORCID: ORCID
Solongo Gansukh
2
ORCID: ORCID
Adam Cupa
1
ORCID: ORCID

  1. Katedra Technologii i Technik Sztuk PlastycznychWydział Sztuk Pięknych UMK
  2. Szkoła doktorska Academia Artium Humaniorum UMK

Abstrakt

W artykule przedstawiono zagadnienia związane ze zbiorem ponad 200 negatywów kolodionowych wykonanych na podłożu szklanym w technice tzw. mokrego kolodionu, przechowywanych w Bibliotece Kórnickiej PAN w Kórniku. Opisano technikę kolodionową, którą wynaleziono w 1851 roku, cechy charakterystyczne negatywów kolodionowych, a także tematykę przedstawień na obiektach pochodzących ze zbioru kórnickiego. W dalszej części artykułu omówiono charakterystyczne zniszczenia negatywów kolodionowych, wśród których za najbardziej niebezpieczne uznano wysalanie się związków zasadowych na powierzchni szkieł, co powoduje niszczenie i utratę warstwy obrazowej. Opisano działania przeprowadzone na zbiorze kórnickim w postaci prac konserwatorskich, wykonania zdjęć cyfrowych i odbitek fotografi cznych z oryginałów (1:1) na papierach wysokoczułych bromosrebrowo-żelatynowych tonowanych selenem oraz wydruków w technice Digigraphie. W zakończeniu zwrócono uwagę na konieczność kontynuacji badań i realizacji konserwatorskich, a także restauratorskich na zbiorze negatywów.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Tomasz Kozielec
1
ORCID: ORCID
Marta Nalaskowska
1
ORCID: ORCID

  1. Katedra Konserwacji-Restauracji Papieru i Skóry,Wydział Sztuk Pięknych UMK

Autorzy i Afiliacje

Arkadiusz Wagner
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Badań Informacji i Komunikacji UMK

Instrukcja dla autorów

„Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” działa zgodnie z Kodeksem Postępowania Komitetu ds. Etyki Wydawniczej (Committee on Publication Ethics – COPE).

Standardy zachowań przyjętych przez wydawcę pisma (PAN Bibliotekę Kórnicką) a obejmujące redaktorów czasopisma, autorów, recenzentów i wydawcę znajdują się na stronie:

https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_1.pdf

Autorzy przysyłający swe prace do „Pamiętnika” proszeni są o dołączenie następującego oświadczenia:

- praca nie była nigdzie publikowana ani nie jest skierowana do redakcji innych czasopism lub ksiąg zbiorowych;

- praca jest całkowicie oryginalna, a wykorzystane w niej założenia, teorie i fragmenty tekstów innych osób zostały wskazane przez autora artykułu wraz z podaniem nazwiska ich twórcy i tytułu dzieła.

O wszelkich wykrytych przypadkach braku rzetelności naukowej będą informowane odpowiednie podmioty.

Redakcja nie płaci honorariów autorskich.

Zasady recenzowania tekstów

Nadesłane artykuły podlegają wstępnej kwalifikacji dokonywanej przez Radę Redakcyjną.

Po uzyskaniu pozytywnej oceny, każdy tekst jest kierowany do dwóch niezależnych recenzentów, bez ujawnienia nazwiska autora artykułu. Recenzja ma formę pisemną.

Nazwiska recenzentów nie są ujawniane autorom.

W razie konieczności dokonania poprawek w tekście opinia recenzentów, wraz ze wskazówkami dotyczącymi tych poprawek, jest przekazywana autorowi artykułu, jednakże bez podania nazwisk recenzentów.

Kryteria oceny artykułów

– Czy treść artykułu mieści się w profilu tematycznym „Pamiętnika Biblioteki Kórnickiej”?

– Czy artykuł jest oryginalny tzn. czy nie był w całości lub w części gdziekolwiek publikowany?

– Na ile artykuł jest nowatorski i odkrywczy; czy prezentuje nowe ustalenia lub interpretacje, wprowadza do obiegu naukowego najnowsze materiały?

– W jakim stopniu artykuł uwzględnia aktualny stan wiedzy na dany temat oraz materiały źródłowe?

Konstrukcja artykułu

– Czy tezy zostały wyraźnie określone i odpowiednio zhierarchizowane?

– Czy interpretacje i wnioski są poprawne?

– Czy temat jest adekwatny do treści artykułu?

Forma artykułu

– Czy tekst jest poprawny pod względem językowym?

– Czy nie występują powtórzenia lub zbytnie rozwlekłości?

– Czy abstrakt trafnie oddaje główne tezy artykułu i ich uzasadnienie?

Recenzenci „Pamiętnika Biblioteki Kórnickiej”

Mariusz Bryl (UAM), Paulina Buchwald-Pelcowa (BN), Wiesław Długołęcki (UG), Monika Hamanowa (WTN), Artur Jazdon (UAM), Jan Kęsik (UWr), Jacek Kowalski (UAM), Andrzej Mężyński (UW), Piotr Nowak (UAM), Alicja Pihan-Kijasowa (UAM), Józef Tomasz Pokrzywniak (UAM), Maciej Urbanowski (UJ)

Ze względu na tematykę niektórych artykułów redakcja zastrzega sobie prawo powoływania dodatkowych recenzentów.

Redakcja „Pamiętnika Biblioteki Kórnickiej” deklaruje, że wersja drukowana czasopisma jest jego wersją pierwotną.

Oddanie tekstu do redakcji stanowi jednocześnie zgodę na jego zamieszczenie w Internecie.

Dodatkowe informacje

O czasopiśmie

Założyciel Biblioteki Kórnickiej, Tytus Działyński, już w latach czterdziestych XIX wieku powziął ideę wydawania czasopisma naukowego – organu Biblioteki. Jego syn Jan, planował wydawanie „Kwartalnika Biblioteki Kórnickiej”, jednakże nie znalazł odpowiednich współpracowników.

Zamysły Działyńskich wcielił w życie Józef Grycz, dyrektor Biblioteki w latach 1928-1929. Pod jego redakcją ukazał się pierwszy zeszyt „Pamiętnika Biblioteki Kórnickiej” w roku 1929. Od tego czasu „Pamiętnik” ukazywał się nieregularnie, w miarę napływu funduszy i materiałów.

Do roku 2017 ukazały się 34 zeszyty.

„Pamiętnik” został powołany dla popularyzowania zbiorów i dokumentowania dziejów Biblioteki, także zamieszczania rozpraw opartych na jej materiałach. W kilkudziesięcioletniej historii pisma zdarzały się odstępstwa od tak nakreślonego programu, jednakże generalnie zachowywało ono kórnicki charakter. Publikowane były liczne teksty prezentujące druki i rękopisy ze zbiorów Biblioteki. Opisywano syntetycznie niektóre zespoły lub ich wybrane części – długossiana, tzw. Archiwum Zaremby (z czasów powstania styczniowego), archiwum organizacji głównej powstania styczniowego w zaborze pruskim, tzw. zbiory rzymskie i paryskie (wyselekcjonowane druki zwarte, czasopisma i fotografie ze stacji naukowych PAN w Rzymie i w Paryżu), archiwum Jędrzeja Giertycha. Zamieszczano teksty katalogów druków ulotnych, czasopism oraz kalendarzy z XVI-XVIII w.

Z okazji obchodów 100. rocznicy śmierci A. Mickiewicza przygotowano zeszyt (6), wydany trzy lata po obchodach, prezentujący unikalne rękopisy i pamiątki okresu romantyzmu znajdujące się w Bibliotece. Zamieścili w nim artykuły wybitni mickiewiczolodzy – Stanisław Pigoń (o autografie III części Dziadów), Leon Płoszewski, Eugeniusz Sawrymowicz oraz Hanna Malewska. Tom został wysoko oceniony w środowisku polonistycznym.

Cenny zeszyt monograficzny (12) ukazał się w 150. rocznicę założenia Biblioteki Kórnickiej (w roku 1976). Zawierał on pionierskie rozprawy, oparte na niewykorzystywanych dotąd źródłach. Przedstawiono w nich genezę Biblioteki, przekształcenie jej z biblioteki prywatnej w instytucję publiczną, wzrost zbiorów w kolejnych okresach, podstawy finansowe. Zarówno ten tom „Pamiętnika”, jak i późniejsze o dwa lata obchody jubileuszowe, przypominały i środowisku naukowemu i opinii publicznej o zasługach Biblioteki dla nauki i kultury polskiej (druki i publikacje Biblioteki zdobiono wówczas dewizą 150 lat w służbie narodu).

Zeszyt monograficzny (24) poświęcono zasłużonemu bibliotekarzowi kórnickiemu i plenipotentowi Jana Działyńskiego oraz Zamoyskich – Zygmuntowi Celichowskiemu.

Wiele miejsca zajmowały w „Pamiętniku” edycje źródłowe, były to drobne litteraria, odezwy, memoriały, umowy, a przede wszystkim korespondencja – od pojedynczych listów do całych zespołów publikowanych w częściach. Opisywano również zbiory kartograficzne oraz muzealne, kolekcje obrazów i złotnictwa, meble lub pojedyncze wybrane eksponaty.

„Pamiętnik” wniósł znaczący wkład w badanie biografii fundatorów Biblioteki, zwłaszcza Tytusa Działyńskiego. Najwięcej miejsca zajęły edycje jego korespondencji, obszernie opracowano edytorstwo naukowe i zasługi dla powołania PTPN, stosunkowo słabiej uwzględniono kolekcjonerstwo. Jan Działyński otrzymał (w 1987 r.) monografię biograficzną pióra pracownika Biblioteki – Andrzeja Mężyńskiego, stąd też na łamach „Pamiętnika” omówiono jedynie jego zasługi dla powiększania zbiorów i działalność wydawniczą. Liczne teksty poświęcono działalności gospodarczej i społecznej Władysława Zamoyskiego oraz prowadzonej przez jego matkę Jadwigę Szkole Pracy Domowej Kobiet. Kilka tekstów dotyczyło historii stworzonej przez Zamoyskich Fundacji „Zakłady Kórnickie”.

„Pamiętnik” spełniał obowiązek pamięci o ludziach, którzy swoje życie zawodowe związali z Biblioteką. Wyczerpujące opracowania poświęcono dyrektorom Stanisławowi Bodniakowi, Stanisławie Jasińskiej i Stefanowi Weymanowi, a cały obszerny blok – Jerzemu Wisłockiemu (w zeszycie 29). Również pracowników „dalszego planu” żegnano zawsze obszernymi nekrologami.

Trzon zespołu autorskiego stanowili i nadal stanowią pracownicy Biblioteki, publikują również autorzy z innych środowisk naukowych (głównie z UAM). Pismo otwarte jest także dla osób zaczynających dopiero karierę naukową.

Zmieniali się redaktorzy i nakładcy.

Zeszyty od 2. (1930) do 4. (1947) redagował Stanisław Bodniak,

5. (1955) i 6. (1958) – Stanisława Jasińska,

7. (1959) – 12. (1976) – Stefan Weyman,

13. (1977) – 20. (1983) – Marceli Kosman,

21. (1986) – 23. (1993) – Helena Chłopocka,

a 24. (1996) – 34. (2017) – Barbara Wysocka.

Pierwsze cztery numery ukazały się nakładem Fundacji „Zakłady Kórnickie”, zeszyty od 5. do 22. wydawało Ossolineum, natomiast od numeru 23. czasopismo wydaje Biblioteka Kórnicka nakładem własnym.

Pismo poświęcone jest szeroko rozumianej promocji macierzystej instytucji. Jego zakres tematyczny wiąże się z obszarami działalności Biblioteki i obejmuje artykuły o treści bibliotecznej sensu stricto, muzealnej, naukowo-badawczej i edytorskiej. Wiele tekstów ukazywało dzieje Biblioteki Kórnickiej i sylwetki związanych z nią ludzi.

Układ „Pamiętnika” pozostał w zasadzie trwały od czasów jego powstania. Obejmuje on rozprawy i artykuły, materiały i publikacje ineditów, opracowania bio- i bibliograficzne (oparte przeważnie na zbiorach Biblioteki), opisy zbiorów i nowych nabytków, sprawozdania z działalności, nekrologi. W zasadzie nie zamieszczano recenzji ani polemik.

W zeszycie 26. ukazała się bibliografia zawartości poprzednich zeszytów.

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji