W artykule przedstawiono główne elementy europejskiej polityki transportowej oraz zagadnienia dominujące w debacie publicznej w ostatniej dekadzie, tj. w latach 2010- 2020. Przeanalizowano w szczególności wyzwania dla europejskiego transportu wynikające z konieczności przeciwdziałania zmianom klimatycznym oraz dążenia do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony środowiska i bezpieczeństwa przy jednoczesnym uwzględnieniu postępującej rewolucji technologicznej. Zaprezentowano główne założenia Europejskiego Zielonego Ładu służącego osiągnięciu w Unii Europejskiej neutralności klimatycznej do 2050 r. Na przykładzie transportu morskiego opisano, w jaki sposób poszczególne sektory transportu zostają włączone w realizację unijnych celów klimatycznych.
Wzorce dokumentów żeglugowych, takie jak konosamenty, umowy czarterowe, umowy o zarządzanie statkiem lub deklaracje ładunkowe, przygotowywane są w celu ułatwienia międzynarodowego obrotu morskiego. Ich stosowanie usprawnia proces ustalania treści różnego rodzaju umów, co ma istotne znaczenie wobec narastającego tempa obrotu gospodarczego. Bałtycka i Międzynarodowa Rada Morska (BIMCO) odgrywa wiodącą rolę w opracowywaniu tego rodzaju dokumentów. Tworzone przez nią dokumenty żeglugowe, a także pojedyncze klauzule umowne, są szeroko wykorzystywane międzynarodowej żegludze morskiej. Działalność BIMCO, w tym jej wkład w tworzenie reguł, ogólnych warunków i wzorców umów dla obrotu międzynarodowego jest fundamentalny, a samą BIMCO można uznać za najważniejszą w tym zakresie międzynarodową morską organizację pozarządową.
Rola pilota jest nieco marginalizowana, mimo, iż jego działalność przekłada się bezpośrednio na zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi w portach morskich, ochronę środowiska morskiego, a także minimalizowanie ryzyka wypadków i incydentów morskich. Świadczenie usług pilotowych powierzone zostało prywatnym przedsiębior-com spełniającym określone kwalifikacje i poddane nadzorowi administracji morskiej. Artykuł ten zawiera odwołanie do orzeczeń Izby Morskiej w Gdyni w sprawie, w której pilot morski przyczynił się do spowodowania wypadku w gdańskim porcie. Analizie poddano również rolę pilota morskiego w zapewnieniu bezpieczeństwa żeglugi w porcie.
The environment in general and the marine environment in particular forms an ecosystem. Such ecosystem is characterized by high interconnectivity and interdepen-dence of species inhabiting it. Often enough, marine ecosystems far exceed the limits of the State’s sovereignty. Thus, their effective protection and preservation shall be carried out on a cooperative basis, engaging all States sharing common environment. The first international treaty to tackle the issue of marine environmental protection on a systemic basis is the United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS). It is also a treaty which directly established an obligation to cooperate in ensuring this protection. However, homogenous international regulation is not capable of addressing regional varying circumstances of marine environment. As the example of the South China Sea shows, lack of cooperation between coastal States can result in an irreversible damage to the environment. On the other hand, a remarkable model of effective realization of the obligation to cooperate has been established in the region of the Baltic Sea. What we can learn from these experiences is that fulfillment of the obligation to cooperate on a re-gional basis is a prerequisite for effective protection and preservation of the marine environment.
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie zagadnień dotyczących ram prawnych prowadzenia działalności gospodarczej w postaci akwakultury morskiej, polegającej na chowie i hodowli organizmów morskich. Praca poddaje analizie w głównej mierze wybrane regulacje prawa międzynarodowego, gdyż to właśnie te regulacje kształtują prawa i obowiązki państw, producentów, hodowców i społeczeństwa w zakresie uprawy morza, jak i w kontekście zasobów morskich, które niewątpliwie są dobrem wspólnym całej ludzkości. Autor porusza również problematykę statusu prawnego obszarów morskich, w których akwakultura jest uprawiana.
Bezpośrednią przyczyną opracowania Międzynarodowego kodeksu zarządzania bezpieczną eksploatacją statków i zapobieganiem zanieczyszczaniu (Kodeks ISM) była seria tragicznych wypadków morskich u schyłku XX wieku spowodowanych błędami człowieka. Kodeks ten wprowadził do zbioru międzynarodowych mechanizmów prawnych, mających zapewnić bezpieczeństwo podczas eksploatacji statku, zupełnie nowy instrument w postaci systemu zarządzania bezpieczeństwem (SMS — safety management system). Właściwie zastosowany i wdrożony przez armatora SMS, w jego przedsiębiorstwie żeglugowym, może być walorem, który nie tylko wpłynie na wymierne podniesienie poziomu bezpieczeństwa, lecz także będzie procentował optymalizacją kosztów i wzrostem renomy przedsiębiorstwa. Jednak, jeśli SMS zostanie stworzony bez zaangażowania i przekonania ze strony kadry zarządzającej, będzie jedynie pustą i fasadową, biurokratyczną procedurą, która nie tylko nie spełni swojego celu, ale będzie też jedynie dodatkowym obciążeniem dla całego personelu. W niniejszym artykule przedstawiono specyfikę SMS i jego wpływ na szeroko rozumiane bezpieczeństwo w przedsiębiorstwie prowadzonym przez armatora, a w tym bezpieczeństwo statków w jego flocie, oraz podkreślony został warunek skuteczności procedur SMS określonych w każdym shipboard manual (manualu statkowym) dla statku, czyli konieczność ukształtowania nowej kultury bezpieczeństwa.