Studia Socjologiczne

W artykule zdefiniowano lokalną politykę społeczną jako pole instytucjonalne. Obszar rozważań ograniczono do państw demokratycznych o zdecentralizowanym modelu rządów, implementujących zasady wielosektorowej polityki społecznej (welfare pluralism). Przedstawiono wymiary różnicujące pola instytucjonalne, zaczerpnięte z prac badawczych wykorzystujących perspektywę teoretyczną konflacji centralnych. Ponadto zaprezentowano główne korzyści i głosy krytyki związane z używaniem koncepcji pola do opisu mezospołecznych układów interakcyjnych.

Artykuł przedstawia odpowiedź na pytanie, czy współczesne zróżnicowanie postaw wobec edukacji odzwierciedla podziały zaborowe. Odwołując się do teorii długiego trwania instytucji Douglasa Northa, teorii zmian w systemach edukacyjnych Margaret Archer oraz teorii postaw Alberto Simpsera, przedstawione są argumenty łączące dzisiejsze postawy wobec edukacji ze sposobem wprowadzania instytucji nowoczesnego państwa w XIX wieku. W artykule przeanalizowano obecne postawy wobec edukacji na obszarze dawnej Galicji, porównano je z wynikami z Prus i zaboru rosyjskiego. Na podstawie badań oraz dostępnej literatury można stwierdzić wpływ wzoru wdrażania elementów państwowości na modele mentalne mieszkańców społeczności lokalnej. Przeanalizowano sposób budowania instytucji, oparty na poszanowaniu społeczności lokalnej, angażujący nauczycieli w działalność społeczną, który przekłada się na satysfakcję z działania instytucji, a także katalizuje zaufanie między mieszkańcami danego regionu. Analiza opiera się na badaniach ilościowych i jakościowych przeprowadzonych w trzech miastach znajdujących się na terenach dawnych zaborów oraz na reprezentatywnym badaniu rodziców uczniów.

W obliczu rewolucji technologii informatycznych badacze nauk społecznych mają przed sobą nie lada wyzwanie. Oto bowiem wraz ze zwiększającą się popularnością Internetu pojawiły się ogromne ilości danych zawierających opinie, poglądy i zainteresowania jego użytkowników. Chociaż analiza tych danych stawia przed badaczami poważne problemy metodologiczne, za ich użyciem przemawia fascynujący materiał powstający bez ingerencji badaczy. Dużą część tego materiału stanowią dane z najpopularniejszej na świecie wyszukiwarki Google. Co minutę jej użytkownicy ze wszystkich miejsc na świecie zadają ponad 3 miliony zapytań, które są następnie klasyfikowane i udostępniane za pomocą aktualizowanych na bieżąco narzędzi. W artykule tym omówione są próby adaptacji tych danych do potrzeb nauk społecznych, a także dotychczasowe badania na ten temat. Omówione są także praktyczne aspekty pracy z narzędziami Google’a: Google Trends oraz Google Keyword Planner. Artykuł jest przeznaczony przede wszystkim dla badaczy nauk społecznych zainteresowanych internetowymi źródłami Big Data oraz wykorzystaniem tych danych w pracy naukowej.

Artykuł dotyczy migrantów z podlaskich wsi wyjeżdżających do dużych miast polskich w poszukiwaniu wykształcenia i pracy zwanych potocznie mianem „Słoiki”. Ta mobilność wywołuje również przemieszczanie się przedmiotów-jedzenia, które stają się mobilnym medium tożsamości lokalnej, reprodukując więzi z ludźmi pozostałymi w domu. Podtrzymują one również w sposób symboliczny więź i poczucie wspólnoty z rodziną i społecznością lokalną.

Celem artykułu jest pokazanie roli jedzenia w określaniu tożsamości: jej idiomem jest jedzenie „swoje”: ze wsi, lokalne, rodzinne. Pytania badawcze dotyczą ich ambiwalentnej tożsamości jednostkowej, ale również regionalnej (lokalnej) badanej grupy, i tego jak jest ona konstruowana: z jednej strony budowana jest na różnicy w stosunku do ludzi z miasta, z drugiej zaś bazuje ona na silnym związku z wsią. Analiza opiera się na badaniach etnograficznych (obserwacji uczestniczącej, ok. 300 wywiadach pogłębionych) prowadzonych w społeczności Dąbrowy Białostockiej i jej okolicach w latach 2008–2013.

This paper makes a contribution to food research and studies of mobility through analyzing food exchange in a translocal context. Furthermore, by focusing on Muslim women’s practices in the North Caucasus it also contributes to gender studies of post-socialism, which, for the most part, are based on the field material from the non-Muslim part of the Russian population. Anthropologists have viewed social changes through the lens of various food items or consumption patterns. I argue that adding a mobility aspect to the research centered on food can help us discover social changes and practices that may otherwise remain unnoticed. I will show that studying the dynamics of food circulation and human mobility may serve as a good starting point towards the broader study of societies. Thus, by taking people originating from the Shiri village in Daghestan as an example, I look into channels of food sharing to analyze the nature of reproduction of social relations within communities and the cultural entanglements created by the circulation of goods. Furthermore, the analysis of their vernacular practices reveals the existence of informal exchange networks, in particular the ones secured by and for women. Through these networks, food and favors are exchanged, and social bonds and feelings of obligation are created and preserved. Further analysis also reveals social changes connected with mountain abandonment, in particular the growing awareness of the weakening of tukhum (lineage) and village ties. These dynamics reflect recent changes in the Daghestani society that are connected with increased mobility and the processes of (re)islamization.

This article explores caring through feeding as an important aspect of transnational family life, and analyzes the practices connected to sending food products home, supervising what the family eats, and changing consumption patterns. It focuses on Filipino migrants to the United States who maintain transnational ties with their families. With a history of colonial encounter, the United States has been a popular migration destination, and has also strongly influenced food consumption.

The study shows the ways in which packages from abroad (balikbayan boxes) express love and care, and how they allow migrants to control food consumption of the family in the country of origin. By looking at the goods the immigrants put in the packages, and the way these are received, it is possible to uncover the dynamics of love, care, and intimacy in transnational families, which often translate into power, tensions, and control among family-members. The article analyses how food products sent in the packages work, bringing with them new ideas and practices, creating imaginaries of migration, and building the social prestige of the immigrant. Using the concept of “social remittances”, the article also shows the changing patterns of food consumption in the Philippines.

W tekście przyglądam się specyfice turystyki kulinarnej w południowo-meksykańskim stanie Oaxaca. Rozważam ją jako przestrzeń działania pozornie przeciwstawnych procesów związanych z (re)produkowaniem lokalnej i narodowej tożsamości kulturowej oraz z intensywną globalizacją. Współzależności te badam na etnograficznym przykładzie jednego z objazdów kulinarnych, w których uczestniczyłam w 2015 roku. Stanowił on część długotrwałych, wielostanowiskowych badań terenowych w Oaxace przeprowadzonych w latach 2011–2017, uzupełnionych interpretacją źródeł zastanych. Analizuję tortilla tour w szerszym kontekście jedzenio-obrazów (foodscapes), czyli przepływu pożywienia, ludzi i wyobrażeń na temat praktyk jedzeniowych (foodways) w transnarodowym społeczeństwie konsumpcyjnym. Przyglądam się także strategiom wytwarzania dziedzictwa kulinarnego na potrzeby turystyki kulturowej, która w założeniu ma prowadzić do stymulowania rozwoju społecznego i ekonomicznego wzrostu regionu.