Jak wyszukiwać?
wyszukiwanie zaawansowane
Popularnonaukowe

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk

Opis

ACADEMIA czasopismo popularnonaukowe Polskiej Akademii Nauk promujące w kraju i za granicą osiągnięcia polskich badaczy. Artykuły w „Academii” pisane są językiem przystępnym dla przedstawicieli różnych dziedzin nauki, ale także dla studentów, uczniów i wszystkich innych czytelników zainteresowanych tematyką popularnonaukową. Od 2005 roku czasopismo ukazuje się w dwóch wersjach językowych (po polsku i po angielsku).

ISSN
1733-8662
Wydawcy
Polska Akademia Nauk

Redakcja:

Jolanta Iwańczuk (redaktor naczelna, nauki o Ziemi)

Daniel Sax (redaktor, tłumacz)

Mariusz Gogól (nauki biomedyczne i biochemiczne)

Patrycja Strzetelska (nauki humanistyczne)

Witold Zawadzki (nauki ścisłe i techniczne)

Dominik Wódz (redakcja językowa)

Andrzej Figatowski (grafika)

Sylwia Piwowar (edycja zdjęć)

Anna Bielec (koordynator projektu)


Rada naukowa:

Marek Konarzewski prezes PAN (przewodniczący)

Dariusz Jemielniak wiceprezes PAN (wiceprzewodniczący)

Andrzej Buko

Katarzyna Czarnecka

Patrycja Dołowy

Paweł Golik

Janusz Jurczak

Tomasz Kapitaniak

Marek Krawczyk

Krzysztof Nowak

Anna Zawadzka

Kontakt

Polska Akademia Nauk

Biuro ds. Komunikacji i Informacji Naukowej

pl. Defilad 1

00-901 Warszawa

academia@pan.pl

www.pan.pl

www.academia.pan.pl



Zawartość czasopisma jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe (CC BY 4.0).
https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.



  • Roczniki i numery

Wybierz numer

Zawartość

ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice

1 Spis treści
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex
2 Od Redakcji
Grażyna Borkowska , Jerzy Duszyński , Stanisław Filipowicz
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Grażyna Borkowska
Jerzy Duszyński
Stanisław Filipowicz
ORCID: ORCID
3 Granice nauki
Andrzej Kajetan Wróblewski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 4-8 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137526
Słowa kluczowe: granice poznania wszechświat granice ludzkiego umysłu
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Czyli o tym, czy istnieją ograniczenia w naukach z dziedzin, które obejmuje termin science, gdzie znajduje się granica naszego wszechświata i co jest poza nią oraz czym będzie kres nauki.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Andrzej Kajetan Wróblewski
4 Państwo a obywatel. Granice władzy
Mirosław Wyrzykowski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 10-15 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137527
Słowa kluczowe: prawa człowieka konstytucja interpretacja prawa poza prawem
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Prawa człowieka są uzasadnieniem funkcjonowania państwa i to one są zarazem określeniem granic jego działania. Jak konstytucja broni praw jednostki i jak w rzeczywistości funkcjonują relacje państwo – obywatel?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Mirosław Wyrzykowski
5 Granice człowieczeństwa
Joanna Hańderek
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 16-19 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137528
Słowa kluczowe: człowiek granica tolerancja
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Granice człowieczeństwa to idee wyznaczające to, co nazywamy człowiekiem, i łączące się z tym zjawiskiem zarówno wartości, powinności, jak i kategorie. Żeby zrozumieć, czym są, należy przyjrzeć się dwóm podstawowym pojęciom: samej graniczności i człowieka.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Joanna Hańderek
6 Jak powstały marsjańskie sferule? Jedna z największych zagadek geologii Marsa
Krzysztof Gaidzik , Justyna Ciesielczuk , Monika Fabiańska , Magdalena Misz-Kennan
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 20-23
Słowa kluczowe: Mars sferule hematytowe jagody marsjańskie
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Dzięki współczesnym zdobyczom technologicznym przekraczamy granice niemożliwości, zaczęliśmy badać geologię innych planet. Ogromnym osiągnięciem jest eksploracja Marsa, który powoli odsłania przed ludzkością swoje tajemnice.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Krzysztof Gaidzik
Justyna Ciesielczuk
Monika Fabiańska
Magdalena Misz-Kennan
7 Granice międzygatunkowe w obrębie storczyków
Marta Kolanowska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 24-27 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137530
Słowa kluczowe: storczyki orchidee gatunek różnorodność
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Jakie jest bogactwo gatunkowe jednej z najmniej znanych grup roślin? Gdzie leżą granice między gatunkami storczyków i dlaczego należy je wytyczać? O fascynującym świecie orchidei, bogactwie barw, niecodziennych kształtów oraz kwiatach prowokujących do pseudokopulacji.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Marta Kolanowska
8 Gdy środowisko skłania do mobilności
Justyna Orłowska , Karolina Sobczak-Szelc
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 28-33 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137531
Słowa kluczowe: migracje środowiskowe migranci Afryka Północna Malediwy
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

O różnicy między migracjami środowiskowymi a klimatycznymi i o tym, dlaczego migranci powinni być traktowani jak aktywni aktorzy, a nie bierne ofiary.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Justyna Orłowska
Karolina Sobczak-Szelc
9 Neurogranice
Piotr Durka , Krystian Dereziński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 34-37 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137532
Słowa kluczowe: mózg interfejs mózg-komputer brain-computer interface egzoszkielet neuroprotezy
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Dzięki mózgowi pokonujemy kolejne granice poznania. Jednocześnie zgłębianie tajemnic mózgu stawia granice najtrudniejsze do przekroczenia.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Piotr Durka
Krystian Dereziński
10 Granice wytrzymałości czy możliwości?
Andrzej W. Ziemba
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 38-43
Słowa kluczowe: adaptacja człowieka granice możliwości szanse przetrwania bicie rekordów sportowych
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Zjednej strony nowe rekordy sportowe i podbój kosmosu. Z drugiej – bezbronność wobec skutków zmian klimatu czy nowych wirusów. O zdolnościach adaptacyjnych ludzkiego organizmu opowiada prof. Andrzej W. Ziemba.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Andrzej W. Ziemba
11 Przekraczanie granic w kulturze
Kazimiera Szczuka
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 44-48 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137534
Słowa kluczowe: Maria Janion romantyzm tożsamość odnowicielka znaczeń wizjonerka
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Rozmowa z Kazimierą Szczuką o prof. Marii Janion – wizjonerce humanistyki, rewolucjonistce romantyzmu, skromnej mistrzyni swoich uczniów.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Kazimiera Szczuka
12 Mikroskopijne granice w skałach: wstęgi deformacyjne
Piotr Strzelecki
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 50-53 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137535
Słowa kluczowe: wstęgi deformacyjne geologia
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Choć są to niewielkie struktury deformacyjne, to występują w licznych nagromadzeniach. Zawierają w sobie cenne informacje geologiczne, a także stanowią wyzwanie dla inżynierów złożowych.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Piotr Strzelecki
13 Granice wytrzymałości, czyli teatr w pandemii
Maria Babicka , Justyna Czarnota-Misztal
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 54-59 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137536
Słowa kluczowe: teatr "Nowe formy istnienia" badania socjologiczne pandemia COVID-19
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Badania polskiego teatru w czasie pandemii mogą nas wiele nauczyć. Z jednej strony obnażyły szkodliwe praktyki w zatrudnianiu artystów. Z drugiej dały szansę na prawdziwie równy dostęp do teatru. O tych zagadnieniach opowiadają Maria Babicka i Justyna Czarnota-Misztal.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Maria Babicka
Justyna Czarnota-Misztal
14 Migracje i migranci we współczesnym świecie
Józef M. Fiszer
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 60-65
Słowa kluczowe: migracje migranci Europa skutki migracji pomoc
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Jakie są przesłanki i istota migracji we współczesnym świecie oraz kim są jej uczestnicy – migranci?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Józef M. Fiszer
15 Limesy, kresy, brzegi, czyli granice w matematyce
Agnieszka Jurlewicz
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 66-69
Słowa kluczowe: matematyka granica ciągu teoria szeregów granica funkcji pochodne całki
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Matematyka z jednej strony czerpie inspirację z codzienności, aspirując do jej modelowania w ramach precyzyjnego systemu logicznego, a z drugiej tę codzienność wzbogaca o nowe, często bardzo abstrakcyjne idee, poszerzające wyobraźnię i rozumienie otaczającej nas rzeczywistości. Dobrze może zilustrować tę myśl „śledztwo” dotyczące pojęć matematycznych związanych ze słowem „granica”.
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Agnieszka Jurlewicz
16 Związek genetyczny
Paweł Urbański , Jacek Kasiński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 70-75 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137539
Słowa kluczowe: granice tektoniczne złoża węgla brunatnego złoża soli kamiennej
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Występowanie największych złóż węgla brunatnego w Polsce jest ściśle związane z granicami tektonicznymi i z występowaniem złóż soli kamiennej. Co łączy oba rodzaje złóż?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Paweł Urbański
Jacek Kasiński
17 Granice występowania organizmów
Adam Boratyński
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 76-79
Słowa kluczowe: biogeografia obszary występowania granica zasięgów
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Czym jest granica występowania w biogeografii? Jak określamy ją dla organizmów żyjących w przeszłości, a jak badamy ją dziś? Jak zmieniały się zasięgi występowania i dlaczego ta wiedza jest dla nas tak istotna?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Adam Boratyński
18 Granica stratygraficzna
Andrzej Wierzbowski
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 80-83 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137541
Słowa kluczowe: systemy geologiczne GSSP dolna granica piętra kimerydu jury górnej
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Abstrakt

Czy wzorzec granicy geologicznej jednostki czasowej jest nam potrzebny i co to jest GSSP?
Przejdź do artykułu

Autorzy i Afiliacje

Andrzej Wierzbowski
19 Świadomość granicy
Katarzyna Kasia
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 84-85 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137542
Słowa kluczowe: granice filozofii transgresja bezkres
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Katarzyna Kasia
20 Frontex w migawce
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 86-90
Słowa kluczowe: Frontex Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej granice UE przestępczość transgraniczna terroryzm
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex
21 Granica jako norma
Katarzyna Kłosińska
ACADEMIA. Magazyn Polskiej Akademii Nauk | 2021 | Nr 2 (66) Granice | 91 | DOI: 10.24425/academiaPAN.2021.137543
Słowa kluczowe: ład norma
Pobierz PDF Pobierz RIS Pobierz Bibtex

Autorzy i Afiliacje

Katarzyna Kłosińska

Ta strona wykorzystuje pliki 'cookies'. Więcej informacji