How to search?
advanced search
Humanities and Social Sciences

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

Description
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria jest polskim kwartalnikiem naukowym poświęconym tematyce filozoficznej. Pod obecnym tytułem ukazuje się od roku 1992.
Przegląd Filozoficzny publikuje teksty prezentujące doniosłe koncepcje filozoficzne oraz oryginalne i twórcze idee. Kluczowym kryterium doboru tekstów do publikacji jest ich wartość naukowa.
W Przeglądzie Filozoficznym publikowane są przede wszystkim rozprawy naukowe. W wybranych numerach ukazują się też polemiki, przekłady, wywiady, recenzje, szkice popularyzatorskie oraz materiały archiwalne. Zeszyty ukazujące się w trzech pierwszych kwartałach każdego roku mają zróżnicowaną tematykę. W niektórych z nich zamieszamy bloki tekstów poświęconych konkretnym postaciom czy istotnym zagadnieniom filozoficznym. Czwarty numer ma charakter monograficzny i jest poświęcony myśli wybranego wybitnego filozofa.

ISSN
ISSN 1230-1493
Publishers
Komitet Nauk Filozoficznych PAN, Wydział Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego

Redaktor naczelny:

Bogdan Dziobkowski

Sekretarz redakcji:

Łukasz Kowalik

Członkowie redakcji:

Alicja Chybińska, Justyna Grudzińska, Jacek Hołówka, Jakub Kloc-Konkołowicz, Joanna Odrowąż-Sypniewska

Rada programowa:

Adam Chmielewski (Uniwersytet Wrocławski)

Jan Hertrich-Woleński (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie)

Paweł Kawalec (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)

Małgorzata Kowalska (Uniwersytet w Białymstoku)

Anna Latawiec (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie)

Adam Nowaczyk (Uniwersytet Łódzki)

Jacek Paśniczek (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie)

Andrzej Przyłębski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)

Andrzej Szahaj (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu)

Renata Ziemińska (Uniwersytet Szczeciński) 

Wydział Filozofii UW
ul. Krakowskie Przedmieście 3, pok. 310
00-927 Warszawa
e-mail: przegfil@uw.edu.pl
tel. (22) 55-23-718
Sekretarz redakcji odbywa dyżury od poniedziałku do piątku w godz. 11.00−15.00.

http://pf.uw.edu.pl/

  • Volumes
  • Instructions for authors

Select number

Content

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2

1 Spis treści / Contents
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2
Download PDF Download RIS Download Bibtex
2 Andrzej Walicki (1930–2020)
Janusz Dobieszewski , Paweł Kozłowski
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 7-10 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137365
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Janusz Dobieszewski
ORCID: ORCID
Paweł Kozłowski
ORCID: ORCID
3 Andrzej Walicki. From last conversations.
Paweł Kozłowski
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 11-30 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137366
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Paweł Kozłowski
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Warszawski, Centrum Europejskie, Al. Niepodległości 22, 02‑653 Warszawa
4 Things gone by but remembered
Andrzej Mencwel
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 31-39
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Bibliography

Walicki A. (1959), Osobowość a historia. Studia z dziejów literatury i myśli rosyjskiej, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Walicki A. (1964), W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Walicki A. (1970), Filozofia a mesjanizm. Studia z dziejów filozofii i myśli społeczno-religijnej romantyzmu polskiego, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Walicki A. (1977), Stanisław Brzozowski – drogi myśli, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Walicki A. (1978), Cyprian Norwid: trzy wątki myśli, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 24.
Walicki A. (1991), Trzy patriotyzmy. Trzy tradycje polskiego patriotyzmu i ich znaczenie współczesne, Warszawa: Res Publica.
Walicki A. (1995), Filozofia prawa rosyjskiego liberalizmu, przeł. J. Stawiński, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Walicki A. (1996), Marksizm i skok do królestwa wolności. Dzieje komunistycznej utopii, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Walicki A. (2005), Zarys myśli rosyjskiej. Od Oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Walicki A. (2009a), Kultura i myśl polska. Prace wybrane, red. A. Mencwel, t. 1: Naród, nacjonalizm, patriotyzm, Kraków: Universitas.
Walicki A. (2009b), Kultura i myśl polska. Prace wybrane, red. A. Mencwel, t. 2: Filozofia polskiego romantyzmu, Kraków: Universitas.
Walicki A. (2011a), Kultura i myśl polska. Prace wybrane, red. A. Mencwel, t. 3: Stanisław Brzozowski – drogi myśli, Kraków: Universitas.
Walicki A. (2011b), Kultura i myśl polska. Prace wybrane, red. A. Mencwel, t. 4: Polska, Rosja, marksizm, Kraków: Universitas.
Go to article

Authors and Affiliations

Andrzej Mencwel
1
ORCID: ORCID
  1. prof. em., Uniwersytet Warszawski, Instytut Kultury Polskiej, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00‑927 Warszawa
5 Jak dzięki Jance i Andrzejowi Walickim zostawiłem bałałajkę i zająłem się ideami
Andrzej de Lazari
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 41-51 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137368
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Bibliography

Lazari A. de (2002), Wymarzona rosyjska powszechność, „Tygodnik Powszechny” 46, http://www.tygodnik.com.pl/dodatek-ks/02/lazari.html.
Lazari A. de (2020), Lata 1920–2020 w historii rodzinnej łódzkich de Lazari, „Tygiel Kultury” 1, s. 89–117.
Lazari A. de (red.) (1999), Idiei w Rossii – Idee w Rosji – Ideas in Russia. Leksykon rosyjsko-polsko-angielski, t. 1, Warszawa: Semper.
Lazari A. de (red.) (2006), Katalog wzajemnych uprzedzeń Polaków i Rosjan, Warszawa: Polski Instytut Spraw Międzynarodowych.
Obirek S. (2002), A jednak nowa, „Tygodnik Powszechny” 48, http://www.tygodnik.com.pl/numer/278648/obirek.html.
Śpiechowicz P. (2019), „Bałałajki” mają 50 lat!, https://biuroprasowe-uni-lodz.prowly.com/71624-balalajki-maja-50-lat.
Walicki A. (1993), Zniewolony umysł po latach, Warszawa: Czytelnik, s. 57–58.
Walicki A. (1999), Ideas in Russia, „The Sarmatian Review” 3, s. 652–654, http://www.ruf.rice.edu/~sarmatia/999/walicki.html.
Walicki A. (2001), Mój łódzki Mistrz i pluralizm wartości, „Res Publica Nowa” 9.
Walicki A. (2002), Rosja, katolicyzm i sprawa polska, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Walicki A. (2007), O inteligencji, liberalizmach i o Rosji, Kraków: Universitas.
Walicki A. (2010), Idee i ludzie. Próba autobiografii, Warszawa: Instytut Historii Nauki PAN.
Go to article

Authors and Affiliations

Andrzej de Lazari
1
ORCID: ORCID
  1. prof. em., Uniwersytet Łódzki, Instytut Studiów Międzynarodowych, ul. Składowa 43, 90‑127 Łódź
6 Moje wspomnienie o Andrzeju Walickim (z wykorzystaniem kilku jego listów oraz listów o. Gieorgija Fłorowskiego o nim)
Lilianna Kiejzik
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 53-60
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Bibliography

Fłorowskij G. (2021), Protojerej Gieorgij Fłorowskij. Pisma k bratu Antoniju, Podgotovka teksta, sostavlenije, publikacija, predislovije i komentarii L. Kiejzik, Moskwa: PSTGU.
Kiejzik L. (2010), Sergiusza Bułgakowa filozofia wszechjedności, Warszawa: Scholar.
Kiejzik L. (2015), Sergiusz Bułgakow i filozofowie Srebrnego Wieku. Rozważania o przyjaźni, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Kiejzik L. (red.) (2001), Niemarksistowska filozofia rosyjska. Antologia tekstów filozoficznych XIX i pierwszej połowy XX wieku, cz. 1, Łódź: Ibidem.
Kiejzik L. (red.) (2002), Niemarksistowska filozofia rosyjska. Antologia tekstów filozoficznych XIX i pierwszej połowy XX wieku, cz. 2, Łódź: Ibidem.
Lynch S. (2005), Philosophy and Friendship, Edinburgh: Edinburgh University Press.
Thaden E. (1964), Conservative Nationalism in Nineteenth Century Russia, Seattle: University of Washington Press.
Walicki A. (1959), Osobowość a historia. Studia z dziejów literatury i myśli rosyjskiej, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Walicki A. (1961), Rosyjska filozofia i myśl społeczna 1825–1861, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Walicki A. (1964), W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Walicki A. (2005), Zarys myśli rosyjskiej. Od oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Go to article

Authors and Affiliations

Lilianna Kiejzik
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Filozofii, Al. Wojska Polskiego 71A, 65‑001 Zielona Góra
7 List
Anna Raźny
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 61-62 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137370
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Authors and Affiliations

Anna Raźny
1
ORCID: ORCID
  1. prof. em., Uniwersytet Jagielloński, Instytut Rosji i Europy Wschodniej, ul. Reymonta 4, 30‑059 Kraków
8 [Andrzej Walicki - wkładka ilustracyjna]
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2
Download PDF Download RIS Download Bibtex
9 Andrzej Walicki as an expert on and a critic of the intelligentsia
Maria M. Przeciszewska
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 63-78 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137371
Keywords: intelligentsia liberalism modernisation political transformation social emancipation
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The aim of the article is to present the views of Andrzej Walicki on the heritage of the Russian and Polish intelligentsia. His interest in the history of this social group resulted not only from the need for empathic understanding of its worldview(s), but above all from his pursuit of his own self‑definition and the desire to outline his life program. He believed that the main merit of the Russian intelligentsia was the ethos of sacrifice for the lower classes and the experienced imperative to ‘redeem’ the historical blame of the privileged classes. The main contribution of the Polish intelligentsia was the desire to include the lower classes in the modern political community – with the view to creating a civil nation. According to Walicki, the political breakthrough after 1989, along with the ‘shock therapy’, regrettably supported by a majority of the Polish intelligentsia, resulted for many people from the working class in a real pauperization and a major loss of life stability. The necessity to return to the traditional ethos of intelligentsia was (and is) the only way to restore in the social upper strata a sense of responsibility for the lower classes and a willingness to empower them to shape future social relationships.
Go to article

Bibliography

Berlin I. (2003), Rosyjscy myśliciele, przeł. S. Kowalski, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Besançon A. (1977), Les Origines intellectuelles du léninisme, Paryż: Calmann-Lévy.
Bohun M. (2009), Inteligencja. Rosyjskie przestrogi i polskie nadzieje, w: J. Dobieszewski, J. Skoczyński, M. Bohun (red.), Wokół Andrzeja Walickiego. Almanach myśli rosyjskiej, Warszawa: Wydział Filozofii i Socjologii UW.
Domański H. (2008), Inteligencja w Polsce: specjaliści, twórcy, klerkowie, klasa średnia?, Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Iwanow-Razumnik R. (1908), Istorija russkoj obszczestwiennoj mysli. Indiwidualizm i mieszczanstwo w russkoj litieraturie i żyzni XIX w., t. 1–2, Sankt-Pietierburg: Tipografija M.M. Stasiulewicz.
Kołakowski L. (2009), Hendekatalog inteligenta, „Tygodnik Powszechny” 30.
Owsianiko-Kulikowskij D. (1906–1911), Istorija russkoj intiełligiencyi, cz. 1–3, Moskwa: Promietiej.
Pipes R. (2006), Rewolucja rosyjska, przeł. T. Szafar, Warszawa: Magnum.
Riasanovski N. (1976), A Parting of Ways: Government and the Educated Public in Russia, 1801–1855, Oxford: Oxford University Press.
Walicki A. (1959), Osobowość a historia. Studia z dziejów literatury i myśli rosyjskiej, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Walicki A. (1964), W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Walicki A. (1970), Filozofia a mesjanizm. Studia z dziejów filozofii i myśli społeczno-religijnej romantyzmu polskiego, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Walicki A. (1973), Rosyjska filozofia i myśl społeczna od Oświecenia do marksizmu, Warszawa: Wiedza Powszechna.
Walicki A. (1983), Między filozofią, religią i polityką. Studia o myśli polskiej epoki romantyzmu, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Walicki A. (1995), Filozofia prawa rosyjskiego liberalizmu, Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN.
Walicki A. (1997), Czy możliwy jest nacjonalizm liberalny?, „Znak” 3.
Walicki A. (1999), Nacjonalizm i społeczeństwo obywatelskie w teorii Ernesta Gellnera, w: E. Nowicka, M. Chałubiński (red.), Idee a urządzanie świata społecznego. Księga jubileuszowa dla Jerzego Szackiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Walicki A. (2005), Zarys myśli rosyjskiej. Od Oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Walicki A. (2007), O inteligencji, liberalizmach i o Rosji, Kraków: Universitas.
Walicki A. (2009), Prace wybrane, red. A. Mencwel, t. 1: Naród, nacjonalizm, patriotyzm, Kraków: Universitas.
Walicki A. (2010), Idee i ludzie. Próba autobiografii, Warszawa: Aspra JR.
Walicki A. (2011), Prace wybrane, red. A. Mencwel, t. 3: Stanisław Brzozowski – drogi myśli, Kraków: Universitas.
Walicki A. (2013), Dwa oblicza Hercena: filozofia wolności i „rosyjska idea”, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 3.
Go to article

Authors and Affiliations

Maria M. Przeciszewska
1
ORCID: ORCID
  1. Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, ul. Mianowskiego 15/65, 02-044 Warszawa
10 „Words, deeds and values”: Following the intelligentsia in Andrzej Walicki’s research
Małgorzata Abassy
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 79-93
Keywords: culture intelligentsia Poland Russia A. Walicki
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

In this paper reflection on the research legacy, especially in the subject of the Polish and Russian intelligentsia, by Andrzej Walicki is undertaken. The following issues were accepted as the source of inspiration for discussion about specificity of the intelligentsia and its present calling: interdependence between intellectual and moral researcher’s growth and the topics he investigates, individual freedom in the light of liberal values, ideological quests of the Polish and Russian intelligentsia, the motives for initiation Poland‑Russia dialogue inspired and conducted by their intellectual elites, on the basis of their typological similarity. The problem of creative power of words and using them as a tool for protecting the space of individual freedom is discussed from the angle of the triad: „words – deeds – values”, suggested by Walicki in his research paper.
Go to article

Authors and Affiliations

Małgorzata Abassy
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Jagielloński, Instytut Rosji i Europy Wschodniej, ul. Reymonta 4, 30‑059 Kraków
11 Dostoevsky of Walicki, or the beginnings of the Polish expertise on Dostoevsky
Tadeusz Sucharski
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 95-111 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137373
Keywords: depersonalization dialectic of willfulness F. Dostoevsky idea of freedom personalism
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The paper presented here is an attempt to highlight the importance of Andrzej Walicki’s works for the Polish expertise on Dostoevsky. His essay: Dostoevsky and the idea of freedom (1959) was the first fully scientific attempt in Poland to interpret Dostoevsky’s thoughts. Numerous Polish articles and essays devoted to Dostoevsky that preceded Walicki’s paper were not deliberately academic, and substantially departed from the results achieved by Russian researchers. Walicki interprets Dostoevsky as a philosopher that presents his characters as victims of ‘the dialectic of willfulness’: suicides, murderers, supporters of tyranny. Walicki also notices the efforts by the Russian writer to develop some positive ideas. Dostoevsky focused on the faith of the Russian people who had preserved ‘the true Christian element’. The author defines this stance as ‘conservative utopia’.
Go to article

Bibliography

Blüth R.M. (1987), Joseph Conrad a Dostojewski. Problem zbrodni i kary, przeł. W. Kowalski, w: R.M. Blüth, Pisma literackie, oprac. P. Nowaczyński, Kraków: Znak, s. 211–226.
Brzozowski S. (1906), Teodor Dostojewski. Z mroków duszy rosyjskiej, Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Brzozowski S. (1983), Legenda Młodej Polski. Studia o strukturze duszy kulturalnej, Kraków–Wrocław: Wydawnictwo Literackie [reprint wydania z roku 1910].
Brzozowski S. (2007), Kryzys w literaturze rosyjskiej, w: tenże, Głosy wśród nocy. Studia nad przesileniem romantycznym kultury europejskiej. Z teki pośmiertnej wydał i przedmową poprzedził O. Ortwin, wstęp C. Michalski, posłowie A. Bielik-Robson, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Feuerbach L. (1959), O istocie chrześcijaństwa, przeł. A. Landman, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Giessien S. (1928), T ragiedija dobrodietieli w „Bratjach Karamazowych“ Dostojewskogo, „Sowriemiennyje zapiski” 35, s. 308–338.
Giessien S. (1932), Tragiedija zła (fiłosofskij obraz Stawrogina), „Put’” 36, s. 44–74, http://www.odinblago.ru/path/36/3 [15.03.2021].
Herling-Grudziński G. (1992), Dwie glosy o Dostojewskim, w: tenże, Upiory rewolucji, oprac. Z. Kudelski, Lublin: FIS.
Jabłonowski W. (1910), Dookoła Sfinksa. Studia o życiu i twórczości narodu rosyjskiego, Warszawa: Wende i S-ka.
Janion M. (1982), Dialog idei: marksizm i humanistyka rozumiejąca, w: taż, Humanistyka: poznanie i terapia, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 132–181.
Kridl M. (1931), Główne prądy literatury europejskiej. Klasycyzm, romantyzm, epoka poromantyczna, Warszawa: Wydawnictwo M. Arcta.
Mackiewicz S. (1947), Dostoyevsky, London: Orbis.
Mackiewicz S. (1951), Idiota, „Wiadomości” 24 (272), s. 2.
Mackiewicz S. (1957), Dostojewski, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Markiewicz H. (1980), Główne problemy wiedzy o literaturze, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Miłosz Cz. (1953), Zniewolony umysł, Paryż: Instytut Literacki.
Miłosz Cz. (1982), Człowiek wśród skorpionów, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Nalepiński T. (1907), ON idzie! Rzecz o Królu-Duchu Rosji, Kraków: G. Gebethner i Spółka.
Przybylski R. (1964a), Dostojewski i „przeklęte problemy”. Od „Biednych ludzi” do „Zbrodni i kary”, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Przybylski R. (1964b), Mówi Ryszard Przybylski, „Współczesność” 23, s. 7.
Przybylski R. (1981), Śmierć Antychrysta, „Znak” 319–320, s. 109–122.
Rusinova N. i in. (2016), The Russian Theme in Troyat’s Works, „The Social Sciences” 11 (8), s. 1826–1831, http://docsdrive.com/pdfs/medwelljournals/sscience/2016/1826-1831.pdf [22.03.2021].
Schiller F. (1985a), Pieśń o dzwonie, przeł. B. Butrynowicz, w: tenże, Dzieła wybrane, wybrał i wstępem opatrzył S. Kaszyński, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 70–81.
Schiller F. (1985b), Don Carlos, przeł. Z. Krawczykowski, w: tenże, Dzieła wybrane, wybrał i wstępem opatrzył S. Kaszyński, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 383–639.
Sielicki F. (1985), Klasycy dziewiętnastowiecznej prozy rosyjskiej w Polsce międzywojennej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Stirner S. (1995), Jedyny i jego własność, przeł. J. i A. Gajlewiczowie, wstęp L. Kusak, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Strug A. (1928), Dostojewski (1821–1881), w: F. Dostojewski, Zbrodnia i kara, przeł. J.P. Zajączkowski, Warszawa, s. V–XXXII.
Sucharski T. (2018), Dostojewski w polskiej powojennej refleksji humanistycznej, „Napis” XXIV, s. 56–83.
Walicki A. (1959), Osobowość a historia. Studia z dziejów myśli i literatury rosyjskiej, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Walicki A. (1968), Słowo wstępne, w: S. Hessen, Studia z filozofii kultury, wyboru dokonał, wstępem i przypisami opatrzył A. Walicki, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 5–46.
Walicki A. (2011), Stanisław Brzozowski – drogi myśli, Kraków: Universitas.
Walicki A. (2020), W kręgu konserwatywnej utopii. Struktura i przemiany rosyjskiego słowianofilstwa, wyd. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Wedemann M. (2010), Polonofil czy polakożerca? Fiodor Dostojewski w piśmiennictwie polskim lat 1847–1897, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Wraga R. (1948), Mackiewicz o Dostojewskim, „Wiadomości” 20 (111), s. 2.
Zdziechowski M. (1920), Wpływy rosyjskie na duszę polską. Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza.
Go to article

Authors and Affiliations

Tadeusz Sucharski
1
ORCID: ORCID
  1. Akademia Pomorska w Słupsku, ul. Arciszewskiego 22A, 76‑200 Słupsk
12 Andrzej Walicki in the eyes of Russian thinkers: Fr. Georges Florovsky and others
Teresa Obolevitch
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 113-125 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137374
Keywords: G. Florovsky historiosophy history of ideas neopatristic synthesis reception of Russian thought A. Walicki
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article is devoted to the presentation of the philosophical contacts between Andrzej Walicki and his contemporary Russian philosophers. On the basis of already published texts as well as archived correspondence, Walicki’s relations with Sergei Hessen and Dmitry Chizhevsky, and especially with Fr. Georges Florovsky, are discussed. Walicki and Russian thinkers deliberated about historiosophy, the history of Russian philosophy and even theology. In spite of their different perspectives (Florovsky was the founder of the so‑called neo‑Patristic synthesis, which had an exclusively historical significance for Walicki), they played a significant role in popularizing Russian thought in the West, especially in the USA.
Go to article

Authors and Affiliations

Teresa Obolevitch
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Wydział Filozoficzny, ul. Kanonicza 9, 31‑002 Kraków
13 The religion of technology by Nikolai Fyodorov
Halina Rarot
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 127-141 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137375
Keywords: cosmism postsecularism religion secularism technology transhumanism universal resurrection
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The article presents a new interpretation of the concept of a Russian thinker that emerged at the turn of the 19th and 20th centuries. It was fanned by Nikolai Fyodorov, who is now considered one of the forerunners of Western transhumanism. The concept of the religion of technology, taken from David Noble, is a thread that unites the unsystematic, incomprehensible, even irrational thought of the Russian philosopher. The article is written in the form of a polemic with the generally accepted interpretation of this idea, which was proposed by the Polish historian of philosophy Andrzej Walicki. The issue of the opposition of the ideas of secularism and postsecularism is crucial to this polemics.
Go to article

Authors and Affiliations

Halina Rarot
1
ORCID: ORCID
  1. Politechnika Lubelska, Wydział Podstaw Techniki, ul. Nadbystrzycka 38, 20‑618 Lublin
14 Focusing on traditional utopia: References to the work of Andrzej Walicki
Marek Jedliński
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 143-157 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137376
Keywords: conservatism Slavophilia traditionalism utopia A. Walicki
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article has been inspired by the work of Andrzej Walicki. The author of The Slavophile controversy: History of a conservative utopia in the nineteenth‑century Russian thought (1975) explored several worldviews and pointed to various similarities among several thinkers. The article discusses and compares the views of Russian neo‑Slavophiles and Western traditionalists (J. Evola, R. Guénon, P. Sorokin). The author of the article brings to light the main assumptions of the conservative and traditionalist utopias: a struggle against rationalism, individualism, liberalism and capitalism.
Go to article

Authors and Affiliations

Marek Jedliński
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filozoficzny, ul. Szamarzewskiego 89c, 60‑568 Poznań
15 The case of positive freedom in the works of Andrzej Walicki
Janusz Dobieszewski
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 159-173 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137377
Keywords: freedom liberalism Marxism neoliberalism political philosophy A. Walicki welfare state
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

In this article, I am trying to enquire briefly into a certain issue that was, in a way, the hallmark of Andrzej Walicki’s worldview. The issue concerns his interpretation of freedom, and above all, his preference for negative freedom („freedom from”), which epitomized liberalism, against the concept of positive freedom („freedom to”), which for Walicki was a systemic and pernicious encumbrance in Marxism. However, in his later works, Walicki nuanced his opinions and paid more attention to the weaknesses of liberalism arising from its inability to absorb some aspects of positive freedom associated with contemporary ideas inspired by Marxism.
Go to article

Authors and Affiliations

Janusz Dobieszewski
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Warszawski, Wydział Filozofii, ul. Krakowskie Przedmieście 3, 00‑047 Warszawa
16 Radykalizm szlachecki. Próba konstrukcji pojęcia
Andrzej Gniazdowski
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 175-194 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137378
Keywords: ideologia mieszczańska konserwatyzm marksizm nacjonalizm obywatelski nowoczesność radykalizm republikanizm szlachecki stan trzeci A. Walicki złota wolność
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie rezultatów badań z zakresu historii idei zarówno europejskiego republikanizmu, jak i radykalizmu politycznego. Punktem wyjścia podjętych analiz jest rekonstrukcja interpretacji historycznego sensu sarmackiego republikanizmu szlacheckiego wypracowanej przez jednego z głównych przedstawicieli Warszawskiej Szkoły Historii Idei – Andrzeja Walickiego. W nawiązaniu do tej interpretacji, argumentacja przedstawiona w artykule kieruje się przeciwko szeroko akceptowanej tezie o jednoznacznym konserwatyzmie tej formy republikanizmu. Drogą argumentacji jest wskazanie na wewnętrzną paradoksalność opisywanego zjawiska intelektualnego, będącego z perspektywy historii idei anty-absolutystyczną, obywatelską ideologią wolności politycznej. Tym, co stanowi w artykule przedmiot krytyki, jest podjęta przez Walickiego próba interpretacji republikanizmu szlacheckie-go jako „zalążkowej” postaci nowoczesnego nacjonalizmu obywatelskiego. Argumentem przeciwko tej interpretacji jest stwierdzenie, iż jest ona oparta na normatywnym, a nie tylko opisowym podejściu do idei nowoczesności oraz ukrytej tezie na temat wewnętrznej logiki historii. W myśl głównej tezy artykułu, właściwszą drogą rozwiązania paradoksu związanego z interpretacją sarmackiego republikanizmu szlacheckiego jako „konserwatyzmu wolności” jest wpisanie tego zjawiska w euro-pejską tradycję radykalizmu politycznego. Oryginalność przedstawionych tu badań z zakresu historii radykalizmu polega na wypracowaniu w ich ramach uogólnionego pojęcia „radykalizmu stanowego”. Celem tej konstrukcji pojęciowej jest umożliwienie zidentyfikowania idei samej nowoczesności jako integralnego elementu ideologii radykalizmu trzeciego stanu względnie radykalizmu klasy średniej. Zgodnie z przed-stawioną w artykule interpretacją, sarmacki republikanizm szlachecki należałoby z kolei zidentyfikować tak samo, jak francuski „frondyzm” – jako swoisty radykalizm szlachecki, w którym można widzieć pewną sekularną religię polityczną.
Go to article

Authors and Affiliations

Andrzej Gniazdowski
1
ORCID: ORCID
  1. Polska Akademia Nauk, Instytut Filozofii i Socjologii, ul. Nowy Świat 72, 00‑330 Warszawa
17 „On the brink of an abyss...”: Dostoevsky, Gogol, Belinsky
Jan Krasicki
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 195-205 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137379
Keywords: V. Belinsky Christianity F. Dostoevsky N. Gogol Russian literature
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This article deals with the personal relations between Fyodor Dostoevsky, Nikolai Gogol and Vissarion Belinsky. It examines the impact of these exchanges on Dostoevsky’s and Gogol’s literary works as well as on their biographies. The author argues that in order to fully understand Dostoevsky’s relation to the other two writers, one should take into account the change of his Weltanschauung during his exile years and his subsequent turn from pure realism ( Poor Folk) to fantastic realism ( The Double). With Gogol, one has to acknowledge his mature views expressed in Selected Excerpts from Correspondence with Friends, the last book he published before his death.
Go to article

Authors and Affiliations

Jan Krasicki
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Wrocławski, Instytut Filozofii, ul. Koszarowa 3/20, 51‑149 Wrocław
18 „The herald of the storm” versus „God’s tempest”: Controversy over Russia, intelligentsia and revolution
Michał Bohun
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 207-227 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137380
Keywords: civilization first Russian revolution M. Gorky history Russian intelligentsia L. Tolstoy
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The article reconstructs the dispute that evolved in the first decade of the 20th century between Maxim Gorky and Leo Tolstoy – who both in addition to being world‑famous fictionists, played an essential part as notable public figures in Russian philosophical and political life. The outbreak and the course of the First Russian Revolution (1905– 1908) prompted both thinkers to define their positions on the most important problems of Russian thought. In this dispute, Gorky represented the position of socialist humanism, social revolution, civilizational development, activism, the culture‑formingr ole of the intelligentsia and Western‑style modernization. Against these hopes Tolstoy advocated archaic anarchism, negation of civilization, rural primitivism, personal and moral excellence, in short a Russian Sonderwege. The author puts forward that this debate is an important extension of the famous discussion triggered by the publication of the Vekhi almanac („The Milestones”, 1909).
Go to article

Authors and Affiliations

Michał Bohun
19 Postulated God in the context of Dostoevsky and Shestov’s views
Andrzej Ostrowski
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 229-243 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137381
Keywords: cognizing subject F. Dostoevsky immanence postulated God L. Shestov transcendence untruth
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

The aim of this article is to discuss the issue of a “postulated God” and the problem of “inversion of knowledge” about God. In the article I turn my attention to consequences of such an inversion. I refer to the views of Fyodor Dostoevsky and Lev Shestov and other selected thinkers, primarily in the field of existential philosophy. The starting point for these considerations is the issue of sources of knowledge about God and the subjective conditions of this knowledge.
Go to article

Authors and Affiliations

Andrzej Ostrowski
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Marii Curie‑Skłodowskiej w Lublinie, Instytut Filozofii, Pl. M. Curie‑Skłodowskiej 4, 20‑031 Lublin
20 The „terrifying” and „strange” mundanity of man: Understanding the protagonist in F. Dostoevsky’s work ( The Eternal Husband in focus)
Michał Kruszelnicki
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 245-263 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137382
Keywords: F. Dostoevsky „The Eternal Husband” hospitality interpretation language mystery understanding
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

What major reflection does Dostoevsky’s work impel, when it refrains from pondering great metaphysical ideas? It invites us to consider the mystery of the human being and the impossibility of providing an ultimate explanation of this enigma. It also shows us that delving into the human psyche and judging it is an ambivalent and risky act against which human self defends itself. In this consistent evasion of cognitive and interpretive closure, it finds a mighty ally in the artistic language of the Russian novelist. Dostoevsky’s psychological and philosophical idea of the individual finds its distinct reflection in the poetics of his works. This paper explores and explains this relation by way of an analysis of Dostoevsky’s lesser known story – The Eternal Husband.
Go to article

Authors and Affiliations

Michał Kruszelnicki
1
ORCID: ORCID
  1. Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wydział Studiów Stosowanych, ul. Strzegomska 55, 53‑611 Wrocław
21 Russian Orthodox criticism of modernism: A complement to O Rosji inaczej by Andrzej Walicki
Hanna Kowalska‑Stus
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 265-279 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137383
Keywords: criticism of Russian modernism modernism myths of modernism Orthodox Church and modernism Russian Orthodox thought of the golden age
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Andrzej Walicki’s book: O Rosji inaczej („On Russia in a different way”, 2019) is a crucial item for the Polish reader, because it treats significant issues in Polish and Russian history, as exemplified by ideology based on philosophy and other pivotal issues of contemporary times. Walicki was a prominent expert on Russian thought and on important phenomena of Russian culture. He was well prepared to raise important questions and offer competent new answers. In his book, Walicki focused primarily on modernism which had influenced the development of socialist thought and on the philosophy of the opposition at the so‑called golden age. The main intention of this paper is to make certain additions to the assessment of these phenomena by the Russian Orthodox thought, and especially by those who sustain the position of the conservative Orthodox Church, regardless of the historical moment of its formulation. Modernism stands in opposition to Orthodox dogmatics, anthropology, ecclesiology and patristics. It has its roots in Byzantine Renaissance that migrated to Italy after the fall of Constantinople. Modernism constitutes an important paradigm of post‑medieval culture. It is active in Western culture and influences Russian culture as well. Obviously, Russian culture is attached to the Orthodox Church in a special way, as the Church constitutes a specific genotype of that culture. Modernist influences that are rooted in this specific soil bring forth completely different upshots in Russia from those that emerge in the West. Essential examples of this phenomenon are absolutism, imperialism or Marxist socialism in their Western and Russian versions. These phenomena concern primarily political matters but they clearly show that the ideals of modernism in Russia assume a religious character. However, they were not inherently religious, and should rather be placed in the sphere of myths.
Go to article

Authors and Affiliations

Hanna Kowalska‑Stus
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet Jagielloński, Instytut Rosji i Europy Wschodniej, ul. W. Reymonta 4, 30‑059 Kraków
22 Polish messianism in the historiosophical conception proposed by Stanisław Garfein-Garski
Andrzej Wawrzynowicz
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 281-293 | DOI: 10.24425/pfns.2021.137384
Keywords: S. Garfein-Garski historiosophy ideology national philosophy Polish messianism
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

This paper presents historiosophical insights of Stanisław Garfein‑Garski, a Polish philosopher and lawyer, who lived at the turn of the 19th and 20th centuries. The author puts together fundamental elements that constitute the structure of philosophy of history, as presented systematically in Garfein‑Garski’s Uwagi nad zagadnieniem dziejów powszechnych i polskich („Remarks on the Issue of Universal, and Polish, History”, 1924). He characterizes the concept of national philosophy as developed by Garfein‑Garski. As its main aim, this study undertakes to provide a comprehensive analysis of the status of messianic ideology in Garfein‑Garski’s philosophical and historical considerations. In addition, an attempt has been made to gain a more comprehensive understanding of the place and role of that construction in the dynamics of the historical dispute over Polish messianism.
Go to article

Authors and Affiliations

Andrzej Wawrzynowicz
1
ORCID: ORCID
  1. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filozoficzny, ul. Szamarzewskiego 89c, 60‑568 Poznań
23 Streszczenia
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 295-302
Download PDF Download RIS Download Bibtex
24 Noty o Autorach
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria | 2021 | No 2 | 303-306
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Instructions for authors

1. Długość artykułów: rozprawy − do 40.000 znaków (ze spacjami, czyli ok. 20 stron), recenzje − do 10.000 znaków (ze spacjami, czyli ok. 5 stron).

2. Do tekstu głównego rozprawy należy dołączyć:
a) 5−15 słów kluczowych po polsku i po angielsku;
b) krótkie streszczenie (ok. 1/3 strony) po polsku lub po angielsku;
c) krótką (ok. 3 zdań) notę o autorze.

3. Nadesłane teksty są kierowane do anonimowej recenzji. Zawartość recenzji nie jest podawana do wiadomości autorom; przekazujemy tylko postulaty sformułowane przez recenzenta i dostarczone nam z sugestią, by autor je poznał. Staramy się publikować wszystkie pozytywnie ocenione teksty, jednak niekiedy liczba bardzo dobrych propozycji przekracza objętość pisma, i wtedy niektóre artykuły musimy przesunąć do kolejnych numerów. W takiej sytuacji termin publikacji w dużym stopniu zależy od profilu tematycznego kolejnych numerów.

This page uses 'cookies'. Learn more