Humanities and Social Sciences

Studia Socjologiczne

Content

Studia Socjologiczne | 2023 | No 1

Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Tekst jest wprowadzeniem do sekcji tematycznej poświęconej alternatywnym wizjom dobrego życia. Ma on na celu wskazanie miejsca i roli tego pojęcia w procesach, które charakteryzują współczesne społeczeństwa. Szczególnie podkreślono w artykule podatność pojęcia „dobre życie” na zawłaszczenie i stosowanie go w sposób manipulacyjny przez rynek i państwo, oraz na kulturowe znaczenia poszukiwania alternatyw dla tych zawężających społeczną wyobraźnię użyć. Ponadto, tekst zawiera przegląd wybranych teoretycznych ram stosowania pojęcia „dobre życie” w literaturze naukowej, który pozwala na lepsze powiązanie przedstawionych w sekcji tematycznej tekstów z kontekstem zwiększonego zainteresowania wartościami i moralnością w socjologii i antropologii.
Go to article

Bibliography

1. Abbott, Owen. 2019. T he Self, Relational Sociology, and Morality in Practice. London: Palgrave Macmillan.
2. Ahmed, Sara. 2010. The Promise of Happiness. Durham–London: Duke University Press.
3. Appadurai, Arjun. 2013. The Future as Cultural Fact: Essays on the Global Condition. London: Verso.
4. Arendt, Hannah. [1958] 2010. Kondycja ludzka. Przekład Anna Łagodzka. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.
5. Arystoteles. 1982. Etyka nikomachejska. Przekład i opracowanie Daniela Gromska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
6. Back, Les. 2021. Hope’s Work. Antipode, 53, 1: 3–21. DOI: 10.1111/anti.12644.
7. Bauman, Zygmunt. 1996. Etyka ponowoczesna. Przekład Janina Bauman, Joanna Tokarska-Bakir. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
8. Bauman, Zygmunt. 2006. Płynna nowoczesność. Przekład Tadeusz Kunz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
9. Berlant, Lauren. 2011. Cruel Optimism. Durham–London: Duke University Press.
10. Bloch, Natalia. 2018. Bliscy nieznajomi: turystyka i przezwyciężanie podporządkowania w postkolonialnych Indiach. Poznań: Wydawnictwo UAM.
11. Boatcă, Manuela. 2022. Unequal Citizenship: Between Solidarity Norms and Regulations of Social Mobility. Wykład inauguracyjny, XVIII Ogólnopolski Zjazd Socjologiczny, Warszawa, 14–17 września 2022 r.
12. Boltanski, Luc, Laurent Thévenot. 2006. On Justification. Economies of Worth. Translation Cathrine Porter. Princeton–Oxford: Princeton University Press.
13. Bookchin, Murray. 1995. Social Anarchism or Lifestyle Anarchism. An Unbridgeable Chasm. Edinburgh–San Francisco: AK Press.
14. Bourdieu, Pierre. 2005. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Przekład Piotr Biłos. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
15. Buchowski, Michał. 2006. The Specter of Orientalism in Europe: From Exotic Other to Stigmatized Brother. Anthropological Quarterly, 79, 3: 463–482.
16. Calestani, Melania. 2009. An Anthropology of ‘The Good Life’ in the Bolivian Plateau. Social Indicators Research, 90: 141–153. DOI: 10.1007/s11205-008-9317-5.
17. Caillé, Alain. 2020. The Gift Paradigm. A Short Introduction to the Anti-Utilitarian Movement in the Social Sciences. Chicago: Prickly Paradigm Press.
18. Carrier, James G. 2018. Moral economy: What’s in a name? Anthropological Theory, 18, 1: 18–35. DOI: 10.1177/1463499617735259.
19. Catedral, Lydia. 2018. Discursive scaling: Moral stability and neoliberal dominance in the narratives of transnational migrant women. Discourse and Society, 29, 1: 23–42. DOI: 10.1177/0957926517726111.
20. Chua, Jocelyn Lim. 2014. Pursuit of the Good Life: Aspiration and Suicide in Globalizing South India. Berkeley–London: University of California Press.
21. Cohen, Stanley. 1972. Folk Devils and Moral Panics. London: Routledge.
22. Costanza, Robert i in. 2014. Time to Leave GDP Behind. Nature, 505: 283–285. DOI: 10.1038/505283a.
23. Dépelteau, François, ed. 2018. The Palgrave Handbook of Relational Sociology. Cham: Palgrave Macmillan.
24. Donati, Pierpaolo. 2010. Relational Sociology. A New Paradigm for the Social Sciences. London–New York: Routledge.
25. Donati, Pierpaolo. 2017. The good life as a sharing of relational goods. Relational Social Work, 1, 2: 5–25. DOI: 10.14605/RSW121701.
26. Donati, Pierpaolo, Margaret S. Archer. 2015. The Relational Subject. Cambridge University Press.
27. Duncan, Simon, Rosalind Edwards, eds. 1997. Single Mothers in International Context. Mothers Or Workers? London: Routledge.
28. Dyring, Rasmus, Cheryl Mattingly, Maria Louw. 2017. The Question of ‘Moral Engines’. Introducing a Philosophical Anthropological Dialogue. In: Ch. Mattingly et al., eds. Moral Engines. Exploring the Ethical Drives in Human Life. New York–London: Berghahn, 9–36.
29. Etzioni, Amitai. 2018. Happiness is the Wrong Metric. A Liberal Communitarian Response to Populism. Cham: Springer.
30. Erdmans, Mary P. 1992. The Social Construction of Emigration as a Moral Issue. Polish American Studies, 49, 1: 7–25.
31. Ettlinger, Nancy, Christopher D. Hartmann. 2015. Post/neo/liberalism in relational perspective. Political Geography, 48: 37–48. DOI: 10.1016/j.polgeo.2015.05.009.
32. Fassin, Didier. 2008. Beyond good and evil? Questioning the anthropological discomfort with morals. Anthropological Theory, 8, 4: 333–344. DOI: 10.1177/1463499608096642.
33. Fassin, Didier, ed. 2012. A Companion to Moral Anthropology. Malden: Wiley-Blackwell.
34. Fischer, Edward F. 2014. The Good Life. Aspiration, Dignity, and the Anthropology of Wellbeing. Stanford: University of California Press.
35. Fisher, Josh. 2019. Nicaragua’s Buen Vivir: a strategy for tourism development? Journal of Sustainable Tourism, 27, 4: 452–471. DOI: 10.1080/09669582.2018.1457035.
36. Foucault, Michel. 1991. Governmentality. In: G. Burchell, C. Gordon, P. Miller, eds. The Foucault Effect: Studies in Governmentality. The University of Chicago Press, 87–104.
37. Foucault, Michel. 1997. On the genealogy of ethics: an overview of work in progress. In: P. Rabinow, ed. Michel Foucault. Ethics: subjectivity and truth. New York: The New Press, 253–280.
38. Galbraith, John Kenneth. [1958] 1998. The Affluent Society. Fortieth Anniversary Edition. New York: Houghton Mifflin Company.
39. Gardawski, Juliusz, red. 2009. Polacy pracujący a kryzys fordyzmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
40. Gardner, Katy. 2015. The path to happiness? Prosperity, suffering, and transnational migration in Britain and Sylhet. Hau: Journal of Ethnographic Theory, 5, 3: 197–214. DOI: 10.14318/hau5.3.011.
41. Glick Schiller, Nina, Noel Salazar. 2013. Regimes of Mobility Across the Globe. Journal of Ethnic and Migration Studies, 39, 2: 183–200. DOI: 10.1080/1369183X.2013.723253.
42. Graeber, David. 2001. Toward An Anthropological Theory of Value: The False Coin of Our Own Dreams. New York: Palgrave.
43. Grillo, Ralph. 2010. Contesting diversity in Europe: alternative regimes and moral orders. Max-Planck-Gesellschaft Working Papers, WP 10-02. Online: https://www.mmg.mpg.de/58894/wp-10-02.
44. Hall, Stuart. 1978. Racism and reaction. In: Five Views of Multi-Cultural Britain. London: Commission on Racial Equality, 23–35.
45. Hałas, Elżbieta. 2021. Relational Care: Rethinking Altruism. In: E. Hałas, A. Manterys, eds. Relational Reason, Morals and Sociality. Berlin: Peter Lang, 69–93.
46. Hałas, Elżbieta. 2020. Gift and the Coefficient of Sociability. Relational Sociology and the Anti-Utilitarian Movement in the Social Sciences. Polish Sociological Review, 4, 212: 399–410. DOI: 10.26412/psr212.01.
47. Heintz, Monica, ed. 2009. The Anthropology of Moralities. London–New York: Berghahn.
48. Heintz, Monica. 2021. Anthropology of Morality. A Dynamic and Interactionist Approach. London–New York: Routledge.
49. Henig, David, Anna Strhan. 2022. Introduction. The Good Between Social Theory and Philosophy. In: D. Henig, A. Strhan, J. Robbins, eds. Where is the Good in the World? Ethical Life between Social Theory and Philosophy. London–New York: Berghahn, 1–30.
50. Hitlin, Steven, Stephen Vaisey, eds. 2010. Handbook of the Sociology of Morality. New York: Springer.
51. Hitlin, Steven, Stephen Vaisey. 2013. The New Sociology of Morality. Annual Review of Sociology, 39: 51–68. DOI: 10.1146/annurev-soc-071312-145628.
52. Honneth, Axel. 2013. Walka o uznanie. Moralna gramatyka konfliktów społecznych. Przekład Jerzy Duraj. Seria: Współczesne Teorie Socjologiczne, T. XXII. Kraków: Nomos.
53. Horolets, Anna. 2018. Czas wolny migrantów zamorskich: przypadek polskich migrantów w Chicago. Studia Sociologica, 10, 1: 25–46. DOI: 10.24917/20816642.10.1.3.
54. Hunnicutt, Benjamin K. 2006. Kellog’s Six-Hour Day. Philadelphia: Temple University Press.
55. Hunnicutt, Benjamin K. 2013. Free Time. The Forgotten American Dream. Philadelphia: Temple University Press.
56. Hunnicutt, Benjamin K. 2020. The Age of Experiences: Harnessing Happiness to Build a New Economy. Philadelphia: Temple University Press.
57. Iwasiński, Łukasz. 2016. Socjologiczne dyskursy o konsumpcji. Gdańsk: Katedra.
58. Jackson, Michael. 2013. The Wherewithal of Life. Ethics, Migration, and the Question of Well-Being. Berkeley–Los Angeles: University of California Press.
59. Jacyno, Małgorzata. 2007. Kultura indywidualizmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
60. Jawłowska, Aldona. 1975. Drogi kontrkultury. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
61. Joas, Hans. 2009. Powstawanie wartości. Przekład Michał Kaczmarczyk. Warszawa: Oficyna Naukowa.
62. Kanasz, Tatiana. 2015. Uwarunkowania szczęścia. Socjologiczna analiza wyobrażeń młodzieży akademickiej o szczęściu i udanym życiu. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
63. Kapferer, Bruce, Marina Gold, eds. 2018. Moral Anthropology: A Critique. New York–Oxford: Berghahn.
64. Kingsfisher, Catherine. 2021. Collaborative Happiness. Building the Good Life in Urban Cohousing Communities. London–New York: Berghahn.
65. Kromer, Oktawia. 2021. Usługa czysto platoniczna. Jak z samotności robi się biznes. Wołowiec: Czarne.
66. Krzyżanowski, Michał, Anna Triandafyllidou, Ruth Wodak. 2018. The Mediatization and the Politicization of the „Refugee Crisis” in Europe. Journal of Immigrant & Refugee Studies, 16: 1–14. DOI: 10.1080/15562948.2017.1353189.
67. Kubala, Petr, Tomáš H. Samec. 2021. The pace of “the good life”: Connecting past, present, and future in the context of a housing affordability crisis. Time and Society, 30, 2: 198–222. DOI: 10.1177/0961463X20987814.
68. Kulas, Piotr, Andrzej Waśkiewicz, Stanisław Krawczyk, eds. 2023. Understanding Recognition: Conceptual and Empirical Studies. London–New York: Routledge.
69. Laidlaw, James. 2014. The Subject of Virtue. An Anthropology of Ethics and Freedom. Cambridge University Press.
70. Lambek, Michael. 2015. The Ethical Condition: Essays on Action, Person and Value. The University of Chicago Press.
71. Lamont, Michele. 2019. From ‘having’ to ‘being’: self-worth and the current crisis of American society. British Journal of Sociology, 70, 3: 660–701. DOI: 10.1111/1468-4446.12667.
72. Lamont, Michele. 2018. Addressing Recognition Gaps: Destigmatization and the Reduction of Inequality. American Sociological Review, 83, 3: 419–444. DOI: 10.1117/0003122418773775.
73. Latouche, Serge. 2018. The misadventures of the good life between modernity and degrowth: from happiness to GDP to Buen Vivir. In: H. Rosa, Ch. Henning, eds. The Good Life Beyond Growth. New Perspectives. London–New York: Routledge, 17–28.
74. Lenz, Claudia. 2005. The End or the Apotheosis of „Labor”? Hannah Arendt’s Contribution to the Question of the Good Life in Times of Global Superfluity of Human Labor Power. Hypatia, 20, 2: 135–154. DOI: 10.1111/j.1527-2001.2005.tb00472.x.
75. Leszczyński, Damian, Lotar Rasińki. 2000. Michel Foucault: Filozofia, historia, polityka. Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.
76. Mattingly, Cheryl. 2014. Moral Laboratories: Family Peril and the Struggle for a Good Life. Oakland: University of California Press.
77. Mattingly, Cheryl, Jason Throop. 2018. The Anthropology of Ethics and Morality. Annual Review of Anthropology, 47: 475–92. DOI: 10.1146/annurev-anthro-102317-050129.
78. McIntyre, Alasdair. 1990. The Privatization of Good: An Inaugural Lecture. The Review of Politics, 52, 3: 344–377.
79. McKenzie, Jordan. 2018. Is there such a thing as happiness in the present? Happiness and temporality. Journal of Classical Sociology, 18, 2: 154–168. DOI: 10.1177/1468795X17736259.
80. McKenzie, Jordan. 2016. Happiness Vs Contentment? A Case for a Sociology of the Good Life. Journal for the Theory of Social Behaviour, 46, 3: 252–267. DOI: 10.1111/jtsb.12098.
81. Milanovic, Branko. 2016. Global Inequality. A New Approach for the Age of Globalization. Cambridge–London: Harvard University Press.
82. Nietzsche, Friedrich. 2018. Poza dobrem i złem. Z genealogii moralności. Przekład Paweł Pieniążek. Łódź: Officyna.
83. O’Neill, John. 2018. How not to argue against growth: happiness, austerity and inequality. In: H. Rosa, Ch. Henning, eds. The Good Life Beyond Growth. New Perspectives. London–New York: Routledge, 141–152.
84. Orłowska, Małgorzata. 2007. Przymus bezczynności. Studium pedagogiczno-społeczne czasu wolnego bezrobotnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
85. Ortner, Sherry B. 2016. Dark anthropology and its others: Theory since the eighties. HAU: Journal of Ethnographic Theory, 6, 1: 47–73. DOI: 10.14318/hau6.1.004.
86. Ossowska, Maria. 1947. Podstawy nauki o moralności. Warszawa: Czytelnik.
87. Ossowska, Maria. 1971. Normy moralne: próba systematyzacji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
88. Ostrom, Elinor. 1990. Governing the Commons: The Evolution of Institutions for Collective Action. Cambridge University Press.
89. Pasieka, Agnieszka. 2015. Hierarchy and pluralism: living religious difference in Catholic Poland. New York: Palgrave Macmillan.
90. Pijpers, Roos. 2006. ‘Help! The Poles Are Coming’: Narrating a Contemporary Moral Panic. Geografiska Annaler. Series B, Human Geography, 88, 1: 91–103. DOI: 10.1111/j.0435-3684.2006.00207.x.
91. Putnam, Robert. 2006. Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych. Przekład Przemysław Sadura, Sebastian Szymański. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
92. Ragazzi, Francesco. 2016. Suspect community or suspect category? The impact of counter-terrorism as ‘policed multiculturalism’. Journal of Ethnic and Migration Studies, 42, 5: 724–741. DOI: 10.1080/1369183X.2015.1121807.
93. Rakowski, Tomasz. 2019. Przepływy, współdziałania, kręgi możliwego: antropologia powodzenia. Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki.
94. Ranciere, Jacques. [1981] 1989. The Night of Labor. The Workers’ Dream in Nineteenth Century France. Translation John Drury. Philadelphia: Temple University Press.
95. Rifkin, Jeremy. 2000. The Age of Access: The New Culture of Hypercapitalism, Where All of Life Is a Paid-for Experience. New York: J. P. Tarcher and Putnam.
96. Robbins, Joel. 2013. Beyond the suffering subject: toward an anthropology of the good. Journal of the Royal Anthropological Institute (N.S.), 19: 447–462. DOI: 10.1111/1467-9655.12044.
97. Robbins, Joel. 2015. On Happiness, Values, and Time: The Long and the Short of It. HAU: Journal of Ethnographic Theory, 5, 13: 215–33. DOI: 10.14318/hau5.3.012.
98. Rosa, Hartmut. 2019. Resonance: A Sociology of Our Relationship to the World. Translation James Wagner. Cambridge–Medford: Polity.
99. Rosa, Hartmut. 2013. Social Acceleration. A New Theory of Modernity. Translation Jonathan Trejo-Mathys. New York: Columbia University Press.
100. Rosa, Hartmut, Christoph Henning. 2018. Good life beyond growth. An introduction. In: H. Rosa, Ch. Henning, eds. The Good Life Beyond Growth. New Perspectives. London–New York: Routledge, 2–14.
101. Sayer, Andrew. 2011. Why Things Matter to People: Social Science, Values and Ethical Life. Cambridge University Press.
102. Schaap, Andrew. 2011. Enacting the right to have rights: Jacques Ranciere’s critique of Hannah Arendt. European Journal of Political Theory, 10, 1: 22–45. DOI: 10.1177/1474885110386004.
103. Skeggs, Bev. 2014. Values beyond Value? Is Anything beyond the Logic of Capital? British Journal of Sociology, 65, 1: 1–20. DOI: 10.1111/1468-4446.12072.
104. Skidelsky, Robert, Edward Skidelsky. 2012. How Much Is Enough? The Love of Money and the Case for the Good Life. London: Penguin.
105. Snyder, Benjamin. 2016. The Disrupted Workplace. Time and the Moral Order of Capitalism. Oxford University Press.
106. Stiglitz, Joseph E. 2013. The Price of Inequality. How Today’s Divided Society Endangers Our Future. New York: W.W. Norton & Co.
107. Szlendak, Tomasz. 2021. Czy rezonans zarezonuje? Hartmut Rosa o gorączce przyspieszenia trawiącej nowoczesność. Studia Socjologiczne, 3, 242: 137–153. DOI: 10.24425/sts.2021.138478.
108. Tatarkiewicz, Władysław. 2003. O szczęściu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
109. Taylor, Charles. 2018. Resonance and the romantic era: a comment on Rosa’s conception of the good life. In: H. Rosa, Ch. Henning, eds. The Good Life Beyond Growth. New Perspectives. London–New York: Routledge, 55–69.
110. Veblen, Thorstein. [1899] 2008. Teoria klasy próżniaczej. Przekład Janina Frenzel-Zagórska. Warszawa: Muza.
111. Villalba, Unai. 2013. Buen Vivir vs Development: a paradigm change in the Andes? Third World Quarterly, 34, 8: 1427–1442. DOI: 10.1080/01436597.2013.831594.
112. Walker, Laura S., ed. 2015. The Good Life and the Greater Good in a Global Context. Lanham: Lexington Books.
113. Wikan, Unni. 2002. Generous Betrayal. Politics of Culture in New Europe. The University of Chicago Press.
114. Wolfinger, Emily. 2021. Australia’s Welfare Discourse and News: Presenting Single Mothers. Global Media Journal. Australian Edition, 15, 1. Online: https://www.hca.westernsydney.edu.au/gmjau/?p=1543
115. Zigon, Jarrett. 2008. Morality: An Anthropological Perspective. Oxford: Berg.

Go to article

Authors and Affiliations

Anna Horolets
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Uniwersytet Warszawski
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Analiza autobiograficznych wywiadów narracyjnych z osobami urodzonymi po 1980 roku często pokazuje ich problematyczne uwikłania w gwałtownie przyrastające, rywalizujące i zmieniające się światy społeczne, z których duża część osadzona jest w mediach społecznościowych. Choć często obdzierają one z intymności i nakłaniają do eksponowania i pielęgnowania własnego ego, to jednocześnie proponują kuszące drogi rozwoju i wizje dobrego życia. Te, w rozumieniu wielu młodych osób, nie mogą zostać osiągnięte bez zaangażowania w proces terapeutyczny, który został zainfekowany neoliberalnym dyskursem i wtóruje mu w promowaniu samorealizacji, troski o siebie, odpowiedzialności czy byciu kreatywnym. Wydaje się, że podstawową trudnością dla współczesnego człowieka jest niemożność oddzielania tego, co rzeczywiście jest „dobrym życiem” od tego, co stanowi symulakry tegoż. Artykuł ten proponuje zastosowanie narzędzi i procedur wypracowanych w metodzie autobiograficznego wywiadu narracyjnego dla dokonania takiego rozróżnienia i pokazania paradoksów tkwiących w procesie terapii, która często „zawiesza” możliwość przepracowania dojmujących życiowych problemów.
Go to article

Bibliography

1. Baudrillard, Jean. 2005. Symulakry i symulacja. Przekład Sławomir Królak. Warszawa: Sic!
2. Baudrillard, Jean. 2006. Społeczeństwo konsumpcyjne. Jego mity i struktury. Przekład Sławomir Królak. Warszawa: Sic!
3. Bauman, Zygmunt. 2000. Ponowoczesność jako źródło cierpień. Przekład Janusz Margański. Warszawa: Sic!
4. Bauman, Zygmunt. 2004. Kultura do spożycia na miejscu. Rozmowa z W. Bursztą, Kultura Popularna, 2: 7–18.
5. Bauman, Zygmunt. 2006. Płynna nowoczesność. Przekład Tomasz Kunz. Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
6. Bauman, Zygmunt. 2012a. O edukacji. Rozmowy z Riccardo Mazzeo. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
7. Bauman, Zygmunt. 2012b. Wspólnota. W poszukiwaniu bezpieczeństwa w niepewnym świecie. Przekład Janusz Margański. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
8. Beck, Ulrich, Elisabeth Beck-Gernsheim. 2013. Miłość na odległość. Modele życia w epoce globalnej. Przekład Michał Sutowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
9. Blumer, Herbert. 1954. What is Wrong with Social Theory? American Sociological Review, 1: 3–10.
10. Bokszański, Zbigniew. 2008. Indywidualizm w późnej nowoczesności. Civitas Hominibus, 3: 53–68.
11. Bokszański, Zbigniew. 2016. Indywidualizm a zmiana społeczna. W: T. Nawrocki, W. Świątkiewicz, red. Ład społeczny i jego przedstawienia. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 59–68.
12. Brubaker, Rogers. 2004. Ethnicity without Groups. Cambridge: Harvard University Press.
13. Brubaker, Rogers, Frederick Cooper. 2000. Beyond “identity”. Theory and Society, 29: 1–47.
14. Burszta, Wojciech J., Michał Rydlewski. 2020. Narcyzm – autentyczność – atopia. Cyfrowe twarze „nowego człowieka”. Przegląd Kulturoznawczy, 3: 174–194. DOI: 10.4467/20843860PK.20.022.12582.
15. Ciołkiewicz, Paweł. 2016. Brawo „ja”, czyli wszyscy jesteśmy narcyzami. Interdyscyplinarne Studia Społeczne, 1: 77–86.
16. Ciołkiewicz, Paweł. 2017. Współczesne oblicza rządomyślności. Mityczna podróż bohatera i troska o siebie we współczesnej „literaturze sukcesu”. Władza Sądzenia, 11, 1: 34–55.
17. Clarke, Adele. 1991. Social worlds/arenas theory. W: D. Maines, ed. Social organization and social structure. Essays in honour of Anselm Strauss. New York: Aldine de Gruyter, 119–158.
18. Cyrek, Barbara. 2018. Wrażliwość wobec psychologizacji życia i kultury ekshibicjonizmu. Kultura Współczesna, 4: 102-110. DOI: 10.26112/kw.2018.103.09.
19. Czyżewski, Marek. 2009. Między panoptyzmem a „rządomyślnością” – uwagi o kulturze naszych czasów. Kultura Współczesna, 2: 83–95.
20. Czyżewski, Marek. 2013a. Socjologia interpretatywna i metoda biograficzna: przemiana funkcji, antyesencjalistyczne wątpliwości oraz sprawa krytyki. Przegląd Socjologii Jakościowej, 9: 14–27.
21. Czyżewski, Marek. 2013b. W kręgu społecznej pedagogii. Societas/Communitas, 2: 43–73.
22. Dopierała, Renata. 2008. Internetowe manifestacje prywatności. Media, Kultura, Społeczeństwo, 1, 3: 105–127.
23. Dopierała, Renata. 2022. Dobrowolna prostota w optyce rezonasu Hartmuta Rosy. Przegląd Socjologiczny, 71, 1: 85–103. DOI: 10.26485/PS/2021/71.1/4.
24. Franczak, Karol, Magdalena Nowicka. 2013. Narracje emancypacyjne w mediach – od afirmacji do krytyki. Societas/Communitas, 2: 117–140.
25. Garfinkel, Harold. 2007. Studia z etnometodologii. Przekład Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
26. Gergen, Kenneth J. 2009. Nasycone „Ja”. Dylematy tożsamości w życiu współczesnym. Przekład Mirosława Marody. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
27. Giddens, Anthony. 2001. Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Przekład Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
28. Giddens, Anthony. 2008. Konsekwencje nowoczesności. Przekład Ewa Klekot. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
29. Goffman, Erving. 2000. Człowiek w teatrze życia codziennego. Przekład Helena Datner-Śpiewak i Paweł Śpiewak. Warszawa: Wydawnictwo KR.
30. Golczyńska-Grondas, Agnieszka. 2014. Wychowało nas państwo. Rzecz o tożsamości dorosłych wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych. Kraków: Nomos.
31. Granosik, Mariusz. 2020. Praca socjalna wobec pedagogizacji życia społecznego – ujęcie krytyczne. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Lublin – Polonia, 1: 11–26. DOI: 10.17951/j.2020.33.1.11-26.
32. Helling, Ingeborg. 1990. Metoda badań biograficznych. W: J. Włodarek, M. Ziółkowski, red. Metoda biograficzna w socjologii. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 13–37.
33. Jacyno, Małgorzata. 2007. Kultura indywidualizmu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
34. Kaźmierska, Kaja, Katarzyna Waniek. 2020. Autobiograficzny wywiad narracyjny. Metoda – technika – analiza. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
35. Kaźmierska, Kaja, Katarzyna Waniek, eds. 2020. Telling the Great Change. The Process of the Systemic Transformation in Poland in Biographical Perspective. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
36. Kaźmierska, Kaja. 2008. Biografia i pamięć. Na przykładzie pokoleniowego doświadczenia ocalonych z zagłady. Kraków: Nomos.
37. Kaźmierska, Kaja. 2019. Winners and Losers of the Process of Transformation as an Etic Category versus Emic Biographical Perspective. Qualitative Sociology Review, 4: 238–266. DOI: 10.18778/1733-8077.15.4.11.
38. Krajewski, Marek. 2005. Kultury kultury popularnej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
39. Lasch, Christopher. 2018. Kultura narcyzmu. Amerykańskie życie w czasach malejących oczekiwań. Przekład Grzegorz Ptaszek i Aleksander Skrzypek. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie SEDNO.
40. Levison, Paul. 2010. Nowe nowe media. Przekład Maria Zawadzka. Warszawa: Wydawnictwo WAM.
41. Mannheim, Karl. 1952. The Problem of Generations Essays on the Sociology of Knowledge. London: Routledge.
42. Marody, Mirosława. 2015. Jednostka po nowoczesności. Perspektywa socjologiczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
43. McLuhan, Marshall. 1964. Understanding Media: The Extensions of Man. London: Routledge.
44. McNair, Brian. 2004. Seks, demokratyzacja pożądania i media, czyli kultura obnażania. Przekład Ewa Klekot. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
45. Mead, Margaret. 2000. Kultura i tożsamość: studium dystansu międzypokoleniowego. Przekład Jacek Hołówka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
46. Miller Peter, Nikolas Rose. 2008. Governing the Present: Administering Economic, Social and Personal Life. Cambridge: Polity Press.
47. Mokrzan, Michał. 2019. Klasa, kapitał i coaching w dobie późnego kapitalizmu. Perswazja neoliberalnego urządzania. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
48. Olcoń-Kubicka, Marta. 2009. Indywidualizacja a nowe formy wspólnotowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
49. Pariser, Eli. 2011. The Filter Bubble: What the Internet is Hiding from You. London: Penguin Books.
50. Piotrowski, Andrzej. 1998. Ład interakcji: studia z socjologii interpretatywnej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
51. Piotrowski, Andrzej. 2006. Proces kształtowania tożsamości narodowej w dyskursie potocznym i publicznym. W: A. Miszalska, A. Piotrowski, red. Obrazy ładu i anomii. Konsekwencje i kierunki polskich przemian. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 243–256.
52. Postman, Neil. 2002. Zabawić się na śmierć. Dyskurs publiczny w epoce show-businessu. Przekład Lech Niedzielski. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
53. Przybylski, Błażej. 2019. Z myślą o przyszłości. Baumanowskie inspiracje dla pedagogiki i edukacji. Pedagogika Społeczna, 4: 75–93. DOI: 10.35464/1642-672X.PS.2019.4.05.
54. Rancew-Sikora, Dorota. 2012. W poszukiwaniu społecznej koncepcji depresji. Studia Socjologiczne, 3: 81–104.
55. Riemann, Gerhard, Fritz Schütze. 2012. Trajektoria jako podstawowa koncepcja teoretyczna w analizach cierpienia i bezładnych procesów społecznych. W: K. Kaźmierska, red. Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Przekład Zbigniew Bokszański i Andrzej Piotrowski. Kraków: Nomos, 389–414.
56. Riemann, Gerhard. 1987. Das Fremdwerden der eigenen Biographie: narrative Interviews mit psychiatrischen Patienten. Münschen: Fink.
57. Riesman, David. 1971. Samotny tłum. Przekład Jan Strzelecki. Warszawa: PWN.
58. Ritzer, Georg. 2009. Magiczny świat konsumpcji. Przekład Ludwik Stawowy. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
59. Rokuszewska-Pawełek, Alicja. 1996. Miejsce biografii w socjologii interpretatywnej. Program socjologii biografistycznej Fritza Schützego. ASK: Społeczeństwo, Badania, Metody, 1: 37–54.
60. Rokuszewska-Pawełek, Alicja. 2002. Chaos i przymus. Trajektorie wojenne Polaków – analiza biograficzna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
61. Rosa, Hartmut. 2020. Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii późnonowoczesnej czasowości. Przekład Jakub Duraj i Jacek Kołtan. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
62. Rose, Nikolas. 1988. Calculable minds and manageable individuals. History of the Human Sciences, 2: 179–200.
63. Rose, Nikolas. 1998. Inventing Our Selves. Psychology, Power, and Personhood. Cambridge: Cambridge University Press.
64. Schütz, Alfred. 1984. Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania. W: E. Mokrzycki, red. Kryzys i schizma, tom 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 137–192.
65. Schütz, Alfred. 1985. Don Kichot i problem rzeczywistości. Literatura na świecie, 2: 246–268.
66. Schütz, Alfred. 2008a. Powracający do domu. W: tegoż. O wielości światów. Przekład Barbara Jabłońska. Kraków: Nomos, 203–212.
67. Schütz, Alfred. 2008b. Obcy. Esej z zakresu psychologii społecznej. W: tegoż. O wielości światów. Przekład Barbara Jabłońska. Kraków: Nomos, 213–224.
68. Schütze, Fritz. 1981. Prozeßstrukturen des Lebensablaufs. In: J. Matthes, A. Pfeifenberger, M. Stosberg, Hrsg. Biographie in handlungswissenschaftlicher Perspektive. Nürnberg Verlag der Nürnberger Forschungsvereinigung, 67–156.
69. Schütze, Fritz. 1983. Biographieforschung und narratives Interview. Neue Praxis. Kritische Zeitschrift für Sozialarbeit und Sozialpädagogik, 3: 283–293.
70. Schütze, Fritz. 1984. Kognitiven Figuren des autobiographischen Stegreiferzälens. In: M. Kohli, R. Günther, Hrsg. Biographie und Sozial Wirklichkeit. Neue Beiträge und Forschungsperspektiven. Stuttgart: Metzel, 78–117.
71. Schütze, Fritz. 2012a. Analiza biograficzna ugruntowana empirycznie w autobiograficznym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficzne wywiady narracyjne. W: K. Kaźmierska, red. Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Przekład Katarzyna Waniek. Kraków: Nomos, 141–278.
72. Schütze, Fritz. 2012b. Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej. W: K. Kaźmierska, red. Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Przekład Marek Czyżewski. Kraków: Nomos, 415–458.
73. Schütze, Fritz. 2012c. Koncepcja świata społecznego w symbolicznym interakcjonizmie oraz organizacja wiedzy we współczesnych złożonych społeczeństwach, W: K. Kaźmierska, red. Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów. Przekład Agnieszka Pawlak i Katarzyna Waniek. Kraków: Nomos, 489–514.
74. Schütze, Fritz. 2014. Autobiographical Accounts of War Experiences. An Outline for the Analysis of Topically Focused Autobiographical Texts – Using the Example of the “Robert Rasmus” Account in Studs Terkel’s Book, “The Good War”. Qualitative Sociology Review, 1: 224–283.
75. Sennett, Richard. 2006. Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie. Przekład Jan Dzierzgowski i Łukasz Mikołajewski. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
76. Sennett, Richard. 2009. Upadek człowieka publicznego. Przekład Hanna Jankowska. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza.
77. Shibutani, Tamotsu. 1955. Reference Groups as Perspectives. American Journal of Sociology, 6: 562–569.
78. Słowik, Dominika. 2022. Czy tańczyłam na Tiktoku? Znak, 10: 32–37.
79. Stachowiak, Jerzy. 2013. Pedagogizacja medialna i wzór „przedsiębiorcy samego siebie”, Societas/Communitas, 2: 141–161.
80. Stachowiak, Jerzy. 2020. Czynnik ludzki. O cywilizowaniu uprzedmiotowienia. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie SEDNO.
81. Strauss, Anselm L. 1978. A Social World Perspective. Studies in Symbolic Interaction, 2: 119–128.
82. Strauss, Anselm L. 1982. Social Worlds and Legitimation Process. Studies in Symbolic Interaction, 4: 171–190.
83. Strauss, Anselm L., Shizuco Fagerhaugh, Barbara Suczek, Carolyn Wiener. 1985. Social Organization of Medical Work. Chicago: University of Chicago Press.
84. Strauss, William, Neil Howe. 1991. Generations: The history of American’s future, 1584-2069. New York: William Morrow and Company.
85. Sułkowski, Bogusław. 2011. „Społeczne ramy kultury” czterdzieści lat później. Pięć modeli komunikacji kulturowej. Kultura i Społeczeństwo, 2-3: 5–35.
86. Szlendak, Tomasz. 2013. Kultura nadmiaru w czasach niedomiaru. Kultura Współczesna, 1: 7–26.
87. Szlendak, Tomasz. 2021. Archipelag Mikrokultur. Więź, 1: 155–163.
88. Szpunar, Magdalena. 2016. Kultura cyfrowego narcyzmu. Kraków: Wydawnictwo AGH.
89. Szpunar, Magdalena. 2018. Koncepcja bańki filtrującej a hipernarcyzm nowych mediów. Zeszyty Prasoznawcze, 2: 193–194. DOI: 10.4467/22996362PZ.18.013.9108.
90. Tatarkiewicz, Władysław. 1965. O szczęściu. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
91. Taylor, Charles. 2002. Oblicza religii dzisiaj. Przekład Adam Lipszyc. Kraków: Znak.
92. Tokarska-Bakir, Joanna. 2002. Chiaromonte, czyli o samoograniczeniu. Res Publica Nowa, 160: 30–35.
93. Turner, Ralph H. 2006. Koncepcja siebie w interakcji społecznej, W: A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, red. Współczesne teorie socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 272–284.
94. Twenge, Jean M. 2019. iGen. Dlaczego dzieciaki dorastające w sieci są mniej zbuntowane, bardziej tolerancyjne, mniej szczęśliwe i zupełnie nieprzygotowane do dorosłości. I co to oznacza dla nas wszystkich. Przekład Olga Dziedzic. Warszawa: Smak Słowa.
95. Waniek, Katarzyna. 2016. Potencjały bezładu i cierpienia w biografiach młodych kobiet wchodzących w świat sztuki i medycyny. Przegląd Socjologii Jakościowej, 2: 114‒144.
96. Waniek, Katarzyna. 2019. Lekceważone potencjały i narosłe nieporozumienia: kilka uwag o metodzie autobiograficznego wywiadu narracyjnego Fritza Schützego. Przegląd Socjologii Jakościowej, 2: 132–163.
97. Waniek, Katarzyna. 2020. Ucieczka jako przyczyna mobilności Europejczyków. Socjolingwistycznie ugruntowana analiza procesów społecznych w relacjach autobiograficznych. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Netografia:
Oh!me https://ohme.pl/lifestyle/recepta-dobre-zycie-wcale-skomplikowana-10-sposobowaby-poczuc-sie-lepiej/
Prensky Marc. 2001. Digital Natives, Digital Immigrants. https://www.marcprensky.com/writing/Prensky%20-%20Digital%20Natives,%20Digital%20Immigrants%20-%20Part1.pdf


Go to article

Authors and Affiliations

Katarzyna Waniek
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Socjologii, Uniwersytet Łódzki
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Artykuł dotyczy wizji dobrego życia, która realizowana jest w niszowym modelu mobilności zawodowej, polegającym na rezygnacji z pracy w zawodach klasy średniej, opartych na pracy umysłowej, na rzecz pracy przy produkcji jedzenia i w gastronomii. Model ten popularyzowany jest przez media lifestylowe i kulinarne, które zachęcająco opowiadają podobne historie biograficzne. Tekst artykułu bazuje na indywidualnych wywiadach pogłębionych z osobami, które faktycznie zdecydowały się na taką zmianę ścieżki zawodowej. Głównym problemem artykułu jest wpisana w analizowane narracje sprzeczność między przynależnością do hegemonicznej wizji kariery, w tym normalizacją kreatywności w stosunku do własnej biografii, a postrzeganiem decyzji zmiany zawodowej jako pewnej alternatywy lub kontestacji. Kontekstami prowadzonej analizy są: szersza redefinicja znaczeń związanych z jedzeniem w kulturze oraz ideał zacierania granic między czasem wolnym a pracą zawodową. W artykule wskazuje się również na sensotwórczy – dzięki namacalności rezultatów – charakter pracy z jedzeniem, a także jej potencjał do budowania nowej (rezonansowej) relacji z otoczeniem.
Go to article

Bibliography

1. Bachórz, Agata, Fabio Parasecoli. 2023. Savoring Polishness: History and Tradition in Contemporary Polish Food Media. East European Politics and Societies, 37, 1: 103–124. DOI: 10.1177/08883254211063457.
2. Bachórz, Agata, Karolina Ciechorska-Kulesza, Sławomir Czarnecki, Martyna Grabowska, Jakub Knera, Lesław Michałowski, Krzysztof Stachura, Stanisław Szultka, Cezary Obracht-Prondzyński, Piotr Zbieranek. 2014. Punkty styczne: między kulturą a praktyką (nie)uczestnictwa. Gdańsk: Instytut Kultury Miejskiej.
3. Bilewicz, Aleksandra, Ruta Śpiewak. 2019. Beyond the “Northern” and “Southern” Divide: Food and Space in Polish Consumer Cooperatives. East European Politics and Societies, 33, 3: 579–602. DOI: 10.1177/0888325418806046.
4. Bilewicz, Aleksandra, Ruta Śpiewak. [w przygotowaniu]. Towards Repeasantisation in Poland? Polish New Farmers, the Peasant Mode of Production and their Place in the Local Communities. Maszynopis.
5. Bilewicz, Aleksandra. 2020. Beyond the Modernisation Paradigm: Elements of a Food Sovereignty Discourse in Farmer Protest Movements and Alternative Food Networks in Poland. Sociologia Ruralis, 60, 3: 754–772. DOI: 10.1111/soru.12295.
6. Boltanski, Luc, Ève Chiapello. 2022. Nowy duch kapitalizmu. Przekład Filip Rogalski, redakcja naukowa Małgorzata Jacyno. Warszawa: Oficyna Naukowa.
7. Bradley, Peri, ed. 2016. Food, Media and Contemporary Culture: The Edible Image. London: Palgrave Macmillan.
8. Campbell, Colin. 2005. The Craft Consumer: Culture, Craft and Consumption in a Postmodern Society. Journal of Consumer Culture, 5, 1: 23–42. DOI: 10.1177/1469540505049843.
9. Carrier, James G., Peter G. Luetchford, eds. 2012. Ethical Consumption. Social Value and Economic Practice. New York–Oxford: Berghahn Books.
10. Csikszentmihalyi, Mihaly. 2022. Flow. Stan przepływu. Przekład Aleksandra Haduła. Łódź: Wydawnictwo Feeria.
11. Derek, Marta. 2017. Multi-ethnic Food in the Mono-ethnic City: Tourism, Gastronomy and Identity in Central Warsaw. In: D. Hall, ed. Tourism and Geopolitics: Issues and Concepts from Central and Eastern Europe. Wallingford: Centre for Agriculture and Biosciences International, 223–236.
12. Domański, Henryk, Zbigniew Sawiński, Kazimierz M. Słomczyński. 2010. Prestiż zawodów w obliczu zmian społecznych. Studia Socjologiczne, 4: 79–119.
13. Donald, Betsy, Alison Blay-Palmer. 2006. The Urban Creative-Food Economy: Producing Food for the Urban Elite or Social Inclusion Opportunity? Environment and Planning, 38, 10: 1901-1920. DOI: 10.1068/a37262.
14. DuPuis, E. Melanie, Sean Gillon. 2009. Alternative Modes of Governance: Organic as Civic Engagement. Agriculture and Human Values, 26: 43–56. DOI: 10.1007/s10460-008-9180-7.
15. Fine, Gary A. 1996. Kitchens: The Culture of Restaurant Work. Berkeley: University of California Press.
16. Finkelstein, Joanne. 1999. Foodatainment. Performance Research: A Journal of the Performing Arts, 4, 1: 130–136, DOI: 10.1080/13528165.1999.10871653.
17. Finn, S. Margot. 2017. Discriminating Taste. How Class Anxiety Created the American Food Revolution. New Brunswick: Rutgers University Press.
18. Florida, Richard. 2010. Narodziny klasy kreatywnej oraz jej wpływ na przeobrażenia w charakterze pracy, wypoczynku, społeczeństwa i życia codziennego. Przekład Tomasz Krzyżanowski, Michał Penkała. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
19. Frąk, Michał. 2015. Rzucił pracę w korpo i założył w Łodzi browar. Gazeta Wyborcza, 25 listopada 2015. https://lodz.wyborcza.pl/lodz/7,35136,19245882,rzucil-pracew-korpo-i-zalozyl-w-lodzi-browar.html. Dostęp 30.11.2022.
20. Franczak, Karol. 2015. Kultura jako źródło zysku? Etos kreatywności i współczesny dyskurs modernizacyjny. Przegląd Socjologiczny, 64, 2: 89–112.
21. Furrow, Dwight. 2016. American Foodie: Taste, Art, and the Cultural Revolution. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers. 22. Gelber, Steven M. 1999. Hobbies. Leisure and the Culture of Work in America. New York: Columbia University Press.
23. Goodman, David, E. Melanie DuPuis, Michael K. Goodman. 2012. Alternative Food Networks: Knowledge, Practice, and Politics. Abingdon-on-Thames: Routledge.
24. Graeber, David. 2019. Praca bez sensu. Teoria. Przekład Mikołaj Denderski. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
25. Grasseni, Cristina. 2018, Food Citizenship? Collective Food Procurement in European Cities. EuropeNow, 20. https://www.europenowjournal.org/2018/09/04/food-citizenship/. Dostęp 30.11.2022.
26. Gruhlich, Julia. 2023. Career Failure: A Sociological Perspective. In: A. Mica, M. Pawlak, A. Horolets, P. Kubicki, eds. Routledge International Handbook of Failure. Abingdon-on-Thames: Routledge, 67–79.
27. Hendley, Alexandra. 2017. Passion on the Plate: A Critical Reflection on Career Change and Personal Cheffing. Food and Foodways, 25, 4: 300–321. DOI: 10.1080/07409710.2017.1391019.
28. Herman, Agatha, Michael K. Goodman, Colin Sage. 2018. Six Questions for Food Justice. Local Environment, 23, 1: 1075–1089. DOI: 10.1080/13549839.2018.1532401.
29. Horolets, Anna. 2013. Konformizm, bunt, nostalgia. Turystyka niszowa z Polski do krajów byłego ZSRR. Kraków: Universitas.
30. Hryciuk, Renata E. 2018. Tortilla tour. Turystyka kulinarna w zglobalizowanej Oaxace, południowy Meksyk. Studia Socjologiczne, 4: 149–173. DOI: 10.24425/122487.
31. Illouz, Eva. 2010. Uczucia w dobie kapitalizmu. Przekład Zygmunt Simbierowicz. Warszawa: Oficyna Naukowa.
32. Johnston, Josee, Shyon Baumann. 2015. Foodies: Democracy and Distinction in the Gourmet Foodscape. Abingdon: Routledge.
33. Kasza, Joanna. 2014. Wieczna radość czy przymus kreatywności – próba spojrzenia na retorykę kreatywności z punktu widzenia kulturowej ekonomii politycznej. W: A. Zorska, M. Molęda-Zdziech. B. Jung, red. Kreatywność i innowacyjność w erze cyfrowej twórcza destrukcja 2. Warszawa: SGH Oficyna Wydawnicza, 25–60.
34. Kopczyńska, Ewa. 2021. Jedzenie i inne rzeczy. Antropologia zmiany w systemach żywnościowych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
35. Krukowska, Joanna. 2017. Miejsce społecznych inicjatyw kulinarnych w polu kultury wielkomiejskiej. W: C. Obracht-Prondzyński, P. Zbieranek, red. Pomorskie poszerzanie pola kultury: dylematy – konteksty – działania. Gdańsk: Nadbałtyckie Centrum Kultury, 211–225.
36. LeBesco, Kathleen, Peter Naccarato. 2008. Julia Child, Martha Stewart, and the Rise of Culinary Capital. In: K. LeBesco, P. Naccarato, eds. Edible Ideologies. Representing Food and Meaning. State University of New York Press, 223–238.
37. Lewis, Tania. 2011. “You’ve Put Yourselves on a Plate”: the Labours of Selfhood on MasterChef Australia. In: B. Skeggs, H. Wood, eds. Reality Television and Class. London: Palgrave MacMillan, 104–116.
38. Mauss, Marcel. 2001. Szkic o darze. Forma i podstawa wymiany w społecznościach archaicznych. W: M. Mauss. Socjologia i antropologia. Przekład Marcin Król, Krzysztof Pomian, Jerzy Szacki. Warszawa: Wydawnictwo KR, 107–168.
39. Minta, Małgorzata. 2018a. Absolwentka Oksfordu i ambasadorka rzuciła politykę, warzy „żywe” octy. Bo są dobre na odporność. Wysokie Obcasy, 13 października 2018. https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,53667,24020218,absolwentka-oksfordu-ambasadorka-rzucila-polityke-warzy-zywe.html. Dostęp 30.11.2022.
40. Minta, Małgorzata. 2018b. Karierę menedżerską w korporacji zamieniła na biznes kapuściany. A zaklinała się, że na pole nie wróci. Wysokie Obcasy, 29 września 2018. https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,53667,23966480,kariere-menedzerska-w-korporacji-zamienila-na-biznes-kapusciany.html. Dostęp 30.11.2022.
41. Miśków, Jolanta. 2018. Jolanta Kleser: Po 18 latach rzuciła pracę w korpo i zajęła się... gotowaniem. Puls HR. 18 marca 2016. https://www.pulshr.pl/wywiad/jolanta-kleser-po-18-latach-rzucila-prace-w-korpo-i-zajela-sie-gotowaniem,52083.html. Dostęp 30.11.2022.
42. Modrzyk, Ariel. 2019. Społeczeństwo marnotrawców. Funkcje i status normy niemarnowania żywności. Kraków: Nomos.
43. Molęda, Katarzyna. 2013. Z biura w pole. Oni zmienili swój styl życia na eko. Wysokie Obcasy, 21 września 2013. https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,96856,14634391,z-biura-w-pole-oni-zmienili-swoj-styl-zycia-na-eko.html. Dostęp 30.11.2022. 44. Nettles-Barcelón, Kimberly D. 2017. Women and Entrepreneurial Food-Work: Second Acts, “New Domesticity,” and the Continuing Significance of Racialized Difference. Food and Foodways, 25, 4: 251–262, DOI: 10.1080/07409710.2017.1391023.
45. Newman, Lenore Lauri, Katherine Burnett. 2013. Street Food and Vibrant Urban Spaces: Lessons from Portland, Oregon. Local Environment: The International Journal of Justice and Sustainability, 18, 2: 233–248. DOI: 10.1080/13549839.2012.729572.
46. Ocejo, Richard. 2017. Masters of Craft: Old Jobs in the New Urban Economy. Princeton–Oxford: Princeton University Press.
47. Olejarczyk, Piotr. 2021. Dziennikarz, który został piekarzem. „Wszedłem w tę branżę z pasji do chleba”. Onet, 9 sierpnia 2021. https://www.onet.pl/informacje/onettrojmiasto/z-pasji-do-chleba-dziennikarz-ktory-zostal-piekarzem/rpswv6c,79cfc278?fbclid=IwAR1d3nQYvH1sbawnLlg3HYVLQea5jyDuEtNggGCDSP8mkksUJ4gFW_um-jU. Dostęp 30.11.2022.
48. Parasecoli, Fabio. 2013. When a Weirdo Stirs the Pot: Food and Masculinity in Ratatouille. Projector: A Journal of Film, Media, and Culture, 13, 1, online.
49. Parham, Susan. 2012. Market Place: Food Quarters, Design and Urban Renewal in London. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.
50. Paxson, Heather. 2013. The Life of Cheese: Crafting Food and Value in America. Berkeley: University of California Press.
51. Poole, Steven. 2012. Let’s Start the Foodie Backlash. The Guardian, 28 września 2012, https://www.theguardian.com/books/2012/sep/28/lets-start-foodie-backlash. Dostęp 28.11.2022.
52. Reckwitz, Andreas. 2017. Odkrycie kreatywności. O procesie społecznej estetyzacji. Przekład Katarzyna Kończal, Zofia Sucharska. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
53. Rojek, Chris. 2010. The Labour of Leisure: The Culture of Free Time. London: Sage.
54. Rosa, Hartmut. 2020. Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Projekt krytycznej teorii późnonowoczesnej czasowości. Przekład Jakub Duraj, Jacek Kołtan. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
55. Rousseau, Signe. 2012. Food Media: Celebrity Chefs and the Politics of Everyday Interference. London: Berg.
56. Seale, Kirsten. 2012. MasterChef’s Amateur Makeovers. Media International Australia, 143, 1: 28-35. DOI: 10.1177/1329878X1214300105.
57. Smith, Joe, Petr Jehlička. 2013. Quiet Sustainability: Fertile Lessons from Europe’s Productive Gardeners. Journal of Rural Studies, 32: 148–157. DOI: 10.1016/j.jrurstud. 2013.05.002.
58. Solier de, Isabelle. 2008. Foodie Makeovers: Public Service Television and Lifestyle Guidance. In: G. Palmer, ed. Exposing Lifestyle Television: The Big Reveal. Aldershot: Ashgate, 65–81.
59. Solier de, Isabelle. 2013. Food and the Self. Consumption, Production, and Material Culture. London: Bloomsbury Publishing.
60. Stebbins, Robert A. 1982. Serious Leisure: A Conceptual Statement. The Pacific Sociological Review, 25: 251-272. DOI: 10.2307/1388726.
61. Stebbins, Robert A. 1992. Amateurs, Professionals, and Serious Leisure. Montreal: McGill-Queen’s University Press.
62. Steel, Carolyn. 2021. Sitopia. Jak jedzenie może ocalić świat. Przekład Agnieszka Szling, wstęp Paweł Bravo. Kraków: Wysoki Zamek.
63. Taylor, Charles. 1996. Etyka autentyczności. Przekład Andrzej Pawelec. Kraków: Wydawnictwo Znak.
64. Vivero-Pol, Jose Luis, Tomaso Ferrando, Olivier De Schutter, Ugo Mattei, eds. 2018. Routledge Handbook of Food as a Commons: Expanding Approaches. Abingdonon-Thames: Routledge.
65. Wójtowicz, Anna. 2017. Rzuciła korporacje, by spełniać marzenia. O swojej wielkiej pasji do gotowania i o tym, jak to jest kroczyć niepewną drogą. Ohme, 26 czerwca 2017. https://ohme.pl/lifestyle/rzucila-korporacje-by-spelniac-marzenia-o-swojejwielkiej-pasji-gotowania-o-tym-kroczyc-niepewna-droga/. Dostęp 30.11.2022.


Go to article

Authors and Affiliations

Agata Bachórz
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Socjologii, Uniwersytet Gdański
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

W ostatnich latach zauważalne jest rosnące zainteresowanie tematem dobrego życia i tym, jak można je definiować i realizować. Wśród pojawiających się alternatyw znajdziemy takie postulaty, jak slow life, spowolnienie społeczne, poszukiwanie rezonansu czy powrót do wspólnot. Przyjmując założenia socjologii interpretatywnej, artykuł koncentruje się na dobrym życiu, jakie opowiadane jest przez młodych uczestników i uczestniczki ruchu nacjonalistycznego w Polsce. Na podstawie analizy wywiadów biograficzno-narracyjnych tekst skupia się na odpowiedzi na pytania o to, (a) wokół jakich głównych kategorii konstruowane są przez badanych wizje dobrego życia, (b) w jakim zakresie są one realizowalne w ich własnych biografiach, i (c) jaka jest rola wspólnot (np. ruchu nacjonalistycznego) w definiowaniu i praktykowaniu dobrego życia. W celu nakreślenia szerszej perspektywy wizje dobrego życia młodych uczestników ruchu są zaprezentowane na tle danych zebranych wśród niezaangażowanych w ruch nacjonalistyczny młodych dorosłych.
Go to article

Bibliography

1. Adams, Ria-Maria, Teresa Komu. 2022. Radically Ordinary Lives: Young Rural Stayers and the Ingredients of the Good Life in Finnish Lapland. YOUNG, 30, 4: 361–376. DOI: 10.1177/11033088211064685.
2. Altmann, Philipp. 2014. Good Life As a Social Movement Proposal for Natural Resource Use: The Indigenous Movement in Ecuador. Consilience, 12: 82–94.
3. Benczes, István, István Kollai, Zdzisław Mach, Gábor Vigvári. 2020. Conceptualisation of neo-traditionalism and neo-feudalism. POPREBEL, Working Paper no. 2. https://populism-europe.com/wp-content/uploads/2021/09/Working-Paper-2.pdf. Dostęp 30.08.2022.
4. Billig, Michael. 2008. Banalny nacjonalizm. Przekład Maciek Sekerdej. Kraków: Znak.
5. Budyta-Budzyńska, Małgorzata. 2013. Socjologia narodu i konfliktów etnicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
6. Calhoun, Craig. 2007. Nacjonalizm. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
7. CBOS. 2021. Młodzi Polacy w badaniach CBOS 1989–2021. Opinie i diagnozy 48.
8. Charmaz, Kathy. 2009. Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej. Przekład Barbara Komorowska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
9. Della Porta, Donatella, Mario Diani. 2009. Ruchy społeczne. Wprowadzenie. Przekład Agata Sadza. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
10. Deneulin, Severine. 2012. Justice and Deliberation About the Good Life: The Contribution of Latin American Buen Vivir Social Movements to the Idea of Justice (June 15, 2012). University of Bath Centre for Development Studies Working Paper No. 17. https://ssrn.com/abstract=2401884. Dostęp 10.11.2022.
11. Dopierała, Renata. 2022. Dobrowolna prostota w optyce rezonansu Hartmuta Rosy. Przegląd Socjologiczny, 71, 1: 85–103.
12. Etzioni, Amitai. 1996. The New Golden Rule: Community and Morality In a Democratic Society. New York: Basic Books.
13. Etzioni, Amitai. 2014. Communitarianism revisited. Journal of Political Ideologies, 19, 3: 241–260. DOI: 10.1080/13569317.2014.951142.
14. Etzioni, Amitai. 2018. Happiness is the Wrong Metric. A Liberal Communitarian Response to Populism. Cham: Springer.
15. Fischer, Edward F. 2014. The Good Life. Aspiration, Dignity, and the Anthropology of Wellbeing. Stanford: University of California Press.
16. Gellner, Ernest. 1991. Narody i nacjonalizm. Przekład Teresa Hołówka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
17. Giddens, Anthony. 2001. Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Przekład Alina Szulżycka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
18. Giddens, Anthony. 2009. Życie w społeczeństwie posttradycyjnym. W: U. Beck, A. Giddens, S. Lash, red. Modernizacja refleksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności. Przekład Jacek Konieczny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 79–140.
19. Glaser, Berney G., Anselm L. Strauss. 2009. Odkrywanie teorii ugruntowanej. Przekład Marek Gorzko. Kraków: Nomos.
20. Graff, Agnieszka. 2008. Rykoszetem. Rzecz o płci, seksualności i narodzie. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
21. Jaskułowski, Krzysztof. 2010. Western (civic) versus Eastern (ethnic) Nationalism. The Origins and Critique of the Dichotomy. Polish Sociological Review, 171, 3: 289–303.
22. Jasper, James M. 2007. The Art of Moral Protest. Culture, Biography and Creativity in Social Movements. Chicago, London: The University of Chicago Press.
23. Kajta, Justyna. 2020. Młodzi radykalni? O tożsamości polskiego ruchu nacjonalistycznego i jego uczestników. Kraków: Nomos.
24. Kajta, Justyna, Adam Mrozowicki. 2022. Young People in Poland: Between Disappointment with the State and Hope for a Better Life. Youth Study 2020/2021. Bonn: Friedrich Ebert Stiftung, https://library.fes.de/pdf-files/id/19162.pdf. Dostęp 4.09.2022.
25. Kajta, Justyna, Janina Myrczik, Mateusz Karolak. 2023 (w druku). In the Name of “Endangered Nations” and “Unsovereign States”? Official Discourses of Radical Right Movement Parties and Social Movement Organisations in Poland and Germany. Nationalities Papers.
26. Kaźmierska, Kaja (red.). 2012. Metoda biograficzna w socjologii. Kraków: Nomos.
27. Korolczuk, Elżbieta, Agnieszka Graff. 2018. Gender as „Ebola from Brussels”: The Anticolonial Frame and the Rise of Illiberal Populism. Journal of Women in Culture and Society, 43, 4: 797–821.
28. Lawrence, Paul. 2007. Nacjonalizm. Historia i teoria. Przekład Paweł K. Frankowski. Warszawa: Książka i Wiedza.
29. Loukianov, Anastasia, Kate Burningham, Tom Jackson. 2020. Young people, good life narratives, and sustainable futures: the case of Instagram. Sustain Earth 3, 11. DOI:10.1186/s42055-020-00033-2.
30. Louzecky, David. 2022. Happiness and the Good Life. Think, 21, 60: 21–31. DOI: 10.1017/S1477175621000300.
31. Łucka, Daria. 2011. Marzenie o wspólnocie: restrospektywna fikcja czy wizja przyszłości? Komunitariańska koncepcja wspólnoty. Studia Socjologiczne, 4, 203: 27–45.
32. McKenzie, Jordan. 2016. Happiness vs Contentment? A Case for a Sociology of the Good Life. Journal for the Theory of Social Behaviour, 46, 3: 252–267.
33. Melito, Francesco. 2021. Defending the Traditional Polish Way of Life: The Role of Fantasies. Sprawy Narodowościowe: Seria nowa, 53, Article 2546. DOI: 10.11649/sn.2546.
34. Mudde, Cas. 1996. The War of Words Defining the Extreme Right Party Family. West Europe Politics, 19, 2: 225–248.
35. Pankowski, Rafał. 2010. The Populist Radical Right In Poland: The Patriots. London: Routledge.
36. Rosa, Hartmut. 2020. Przyspieszenie, wyobcowanie, rezonans. Przekład Jakub Duraj i Jacek Kołtan. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.
37. Rosa, Hartmut, Christoph Henning, eds. 2018. The Good Life Beyond Growth. New Perspectives. London, New York: Routledge.
38. Smith, Anthony. 2007. Nacjonalizm. Przekład Ewa Chomicka. Warszawa: Wydawnictwo Sic!
39. Szacki, Jerzy. 1997. O narodzie i nacjonalizmie. Znak, 3: 4-31.
40. Szlendak, Tomasz. 2021. Czy rezonans zarezonuje? Hartmut Rosa o gorączce przyspieszenia trawiącej nowoczesność. Studia Socjologiczne 3, 242: 137–153. DOI: 10.24425/sts.2021.138478.
41. Schütze, Fritz. 2012. Analiza biograficzna ugruntowana empirycznie w autobiograficznym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficzne wywiady narracyjne. W. K. Kaźmierska, red. Metoda biograficzna w socjologii. Kraków: Nomos, 141–278.
42. Thomas, Ben, Kayleigh-Ann Clegg, Anne Catherine Holding, Richard Koestner. 2022. From the Good Life to Good Living: A Longitudinal Study Investigating the Relationship Between Good-Life Coherence and Motivation, Goal Progress and Subjective Well-Being. Journal of Happiness Studies 23: 1887–1900. DOI: 10.1007/s10902-021-00476-0.
43. Yuval-Davis, Nira. 1997. Gender and Nation. London: Sage.


Go to article

Authors and Affiliations

Justyna Kajta
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Nauk Społecznych, Uniwersytet SWPS
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Artykuł poświęcony jest jednemu z wymiarów stratyfikacji kultury, jakim jest oglądanie seriali telewizyjnych. Opierając się na danych z badania zrealizowanego w 2019 roku na próbie ogólnopolskiej chcemy ustalić, w jakim stopniu ten sposób spędzania czasu wolnego związany jest z pozycją klasową. Okazuje się, że oglądanie seriali niezbyt silnie zależy od pozycji klasowej, jeżeli kontrolowane są inne czynniki. Ani częstość oglądania, ani rodzaje, ani stopień złożoności seriali nie wchodzą w istotne zależności z usytuowaniem w hierarchii społecznej utożsamianej z pozycją rynkową i stosunkiem do szeroko rozumianej własności. Natomiast ważnymi zmiennymi wyjaśniającymi okazują się inne cechy związane z pozycją klasową. Są to wykształcenie respondentów i pochodzenie społeczne. Zgodnie z oczekiwaniami wyższe wykształcenie respondentów i matek zwiększa szanse oglądania seriali zaliczanych do „wyższej” kultury, podczas gdy oglądanie seriali o niższej złożoności związane jest z niższym kapitałem edukacyjnym. Sugerowałoby to, że oglądanie seriali może sprzyjać odtwarzaniu się podziałów klasowych.
Go to article

Bibliography

1. Bennett, Tony et al. 2009. Culture, Class, Distinction. London–New York: Routledge.
2. Bourdieu, Pierre. 1984. Distinction. A Social Critique of the Judgement of Taste. Cambridge: Havard University Press.
3. Cebula, Michał, Szymon Pilch. 2020. Społeczne zróżnicowanie gustu muzycznego. Studia Socjologiczne, 1, 236: 73–104. DOI: 10.24425/sts.2020.132451.
4. Chan, Tak Wing. 2019. Understanding cultural omnivores: social and political attitudes. British Journal of Sociology, 3: 784–806. DOI: 10.1111/1468-4446.12613.
5. Combes, Clément, Hervé Glevarec. 2021. Differentiation of series and tastes for TV series: The French case. Media, Culture & Society, 43, 5: 860–885. DOI: 10.1177/0163443720977277.
6. Domański, Henryk, Dariusz Przybysz, Katarzyna M. Wyrzykowska, Kinga Zawadzka. 2021. Dystynkcje muzyczne. Stratyfikacja społeczna i gusty muzyczne Polaków. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
7. Duval, Julien, 2015. Evolution of Tastes in Flms and Changes in Feld Theory. W: P. Coulangeon, Philippe, Julien Duval, red. The Routledge Companion to Bourdieu’s ‘Distinction’. London: Routledge.
8. Erikson, Robert, John H. Goldthorpe. 1992. The Constant Flux: Study of Class Mobility in Industrial Societies. Oxford: Clarendon Press.
9. Filiciak, Mirosław. 2013. Media, wersja beta. Film i telewizja w czasach gier komputerowych i internetu. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
10. Friedman, Sam. 2014. Comedy and Distinction. London: Routledge.
11. Friedman, Sam, Giselinde Kuipers. 2013. The Divisive Power of Humour: Comedy, Taste and Symbolic Boundaries. Cultural Sociology, 7, 2: 179–195. DOI: 10.1177/1749975513477405.
12. Friedman, Sam, Daniel Laurisson. 2019. The Class Ceiling. Why It Pays To Be Priviledged. Bristol: Policy Press.
13. Halawa, Mateusz. 2006. Życie codzienne z telewizorem. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
14. Jaeger, Mads M., Tally Katz-Gerro. 2008. The Rise of the Cultural Omnivore 1964–2004. The Danish National Centre for Social Research: Working Paper 09.
15. Kuipers, Giselinde. 2006. Television and taste hierarchy: The case of Dutch television comedy. Media, Culture & Society, 28, 3: 359–378. DOI: 10.1177/0163443706062884.
16. Łuczaj, Kamil. 2012. Świat z drugiej strony ekranu. Studium recepcji treści kultury popularnej przez kobiety wiejskie. Kraków: Libron.
17. Napoli, Philip M. 2011. Audience evolution: New technologies and the transformation of media audiences. Columbia: Columbia University Press.
18. Nault, Jean-François et al. 2021. The social positions of taste between and within music genres: From omnivore to snob. European Journal of Cultural Studies, 24, 3: 717 –740. DOI: 10.1177/13675494211006090.
19. Prieur, Annick et al. 2008. Cultural Capital Today: A Case Study from Denmark. Poetics, 1: 45–71. DOI: 10.1016/j.poetic.2008.02.008.
20. Prieur, Annick, Mike Savage. 2013. Emerging Forms of Cultural Capital. European Societies, 15, 2: 246–267. DOI: 10.1080/14616696.2012.748930.
21. Rosenlund, Lennart. 2019. The Persistence of Inequalities in an Era of Rapid Social Change. Comparison in time of Social Spaces in Norway. Poetics, 74: 1–16. DOI: 10.1016/j.poetic.2018.09.004.
22. Savage, Mike, Modesto Gayo. 2011. Unravelling the Omnivore: A Field Analysis of Contemporary Musical Taste in the United Kingdom. Poetics, 39: 337–357. DOI: 10.1016/j.poetic.2011.07.001.
23. Stewart, Simon. 2013. A Sociology of Culture, Taste and Value. London: Palgrave Macmillan.

Go to article

Authors and Affiliations

Henryk Domański
1
ORCID: ORCID
Dariusz Przybysz
1
Katarzyna M. Wyrzykowska
1
ORCID: ORCID
Kinga Zawadzka
1
ORCID: ORCID

  1. Instytut Filozofii i Socjologii PAN
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób wiedza o rzeczywistości społecznej może zyskiwać praktyczną przydatność dzięki swojej generatywności, tj. udziałowi w wytwarzaniu obiektów, które są następnie społecznie uznawane za realne i warte poznania. W warstwie teoretycznej artykuł wpisuje się w nurt badań na temat wytwórczego charakteru wiedzy rozwijany w ramach Studiów nad Nauką i Technologią (STS), a na poziomie empirycznym wykorzystuje dane zebrane w trakcie studium badań user experience (UX), czyli badań społecznych, które są stosowane w projektowaniu produktów cyfrowych. Artykuł pokazuje, że efekty wytwórcze prowadzące do praktycznej użyteczności wiedzy o świecie społecznym mogą być trudniejsze do uzyskania niż do tej pory często zakładano. W szczególności potrzebne może się okazać wytwarzanie obiektów epistemicznych o określonym kształcie – takich, które są „oddziaływalne”, a jednocześnie kompatybilne z praktykami i szerszymi kontekstami, do których trafia wiedza – a to z kolei może być znacznym wyzwaniem dla socjologii.
Go to article

Bibliography

1. Afeltowicz, Łukasz. 2016. Performatywność: w jaki sposób ekonomia współtworzy przedmiot swoich badań. Studia Metodologiczne, 36: 199–232.
2. Barad, Karen. 2003. Posthumanist performativity: Toward an understanding of how matter comes to matter. S igns: Journal of Women in Culture and Society, 28, 3: 801–831.
3. Bińczyk, Ewa. 2006. Obraz, który nas zniewala. Współczesne ujęcia języka wobec esencjalizmu i problemu referencji. Kraków: Universitas.
4. Boltanski, Luc, Eve Chiapello. 2005. The new spirit of capitalism. International Journal of Politics, Culture, and Society, 18, 3: 161–188.
5. Brisset, Nicolas. 2016. Economics is not always performative: some limits for performativity. Journal of Economic Methodology, 23, 2: 160–184.
6. Buley, Leah. 2013. The user experience team of one: A research and design survival guide. Rosenfeld Media.
7. Butler, Judith. 1990. Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity. Routledge.
8. Callon, Michel. 1998. The Laws of the Markets. Oxford: Blackwell Publishers.
9. Callon, Michel, Yuval Millo, Fabian Muniesa, eds. 2007. Market devices. Blackwell Publishing.
10. Camic, Charles, Neil Gross, Michèle Lamont, eds. 2011. Social Knowledge in the Making. University of Chicago Press.
11. Carlile, Paul R. 2004. Transferring, translating, and transforming: An integrative framework for managing knowledge across boundaries. Organization Science, 15, 5: 555–568.
12. Collins, Randall. 1994. Why the Social Sciences Won’t Become High-Consensus Rapid Discovery Science. Sociological Forum, 9, 2: 155–177.
13. Cooper, Alan, Robert Reimann, David Cronin. 2014. About Face 3. The Essentials of Interaction Design. Wiley Publishing.
14. Coopmans, Catelijne, Janet Vertesi, Michael Lynch, Steve Woolgar, eds. 2014. Representation is scientific practice revisited. Cambridge: MIT Press.
15. Design Management Institute. 2015. The Power and Value of Design Continues to Grow Across the S&P 500. https://www.dmi.org/page/2015DVIandOTW (dostęp 3.09.2020).
16. Entwistle, Joanne, Don Slater. 2019. Making space for ‘the social’: Connecting sociology and professional practices in urban lighting design. The British Journal of Sociology, 70, 5: 2020–2041.
17. Ewenstein, Boris, Jennifer Whyte. 2009. Knowledge practices in design: the role of visual representations as epistemic objects. Organization Studies, 30, 1: 7–30. DOI: https://doi.org/10.1177/0170840608083014.
18. Foucault, Michel. 1980. Power/Knowledge. Selected Interviews and Other Essays 1972-1977. Colin Gordon (red.). Pantheon Book: New York.
19. Forrester. 2018. The Total Economic Impact of IBM’s Design Thinking Practice. How IBM Drives Client Value And Measurable Outcomes With Its Design Thinking Framework. https://www.ibm.com/design/thinking/static/Enterprise-Design-Thinking-Report-8ab1e9e1622899654844a5fe1d760ed5.pdf. (dostęp 11.05.2022).
20. Garret, Jesse James. 2011. The elements of user experience. Berkeley, CA: New Riders.
21. Garrety, Karin, Richard Badham. 2004. User-centered design and the normative politics of technology. Science, Technology & Human Values, 29, 2: 191–212.
22. Gibson, James. 2014. The Theory of Affordances. In: J. J. Gieseking et al., eds. The People, Place, and Space Reader. New York: Routledge, 56–60.
23. Goodwin, Kim. 2009. Designing for the digital age: How to create human-centered products and services. Wiley Publishing.
24. Gothelf, Jeff, Josh Seiden. 2016. Lean UX: Designing Great Products with Agile Teams. O’Reilly Media.
25. Hacking, Ian. 1998. Rewriting the Soul: Multiple Personality and the Sciences of Memory. Princeton University Press.
26. Hyken, Shep. 2018. Customer Experience Is The New Brand. Forbes, 15 July.
27. ISO 9241-210:2019. 2019. Ergonomics of human-system interaction. https://www.iso.org/standard/77520.html (dostęp 27.02.2023).
28. King, Simon, Kuen Chang. 2016. Understanding Industrial Design: Principles for UX and interaction design. Sebastopol, CA: O’Reilly Media.
29. Knorr-Cetina, Karin. 1999. Epistemic cultures: How the sciences make knowledge. Harvard University Press.
30. Knorr-Cetina, Karin. 2001. „Objectual practice.” W: Th. Schatzki, K. Knorr-Cetina, E. Von Savigny, eds. The practice turn in contemporary theory. London: Routledge, 184–197.
31. Knorr-Cetina, Karin. 2014. Etnograficzne stadium pracy naukowej: w stronę konstruktywistycznej interpretacji nauki. Przekład Michał Wróblewski. W: E. Bińczyk, A. Derra, red. Studia nad nauką i technologią. Wybór tekstów. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 181–214.
32. Latour, Bruno. 1987. Science in action: How to follow scientists and engineers through society. Harvard University Press.
33. Latour, Bruno. 1999. Pandora’s Hope: Essays on the Reality of Science Studies. Harvard University Press.
34. Latour, Bruno. 2000. When Things Strike Back: A Possible Contribution of ‘Science Studies’ to the Social Sciences. British Journal of Sociology, 51, 1: 107–123.
35. Latour, Bruno. 2014. The More Manipulations, the Better. W: Coopmans, Catelijne, Janet Vertesi, Michael Lynch, Steve Woolgar, eds. Representation is scientific practice revisited. Cambridge: MIT Press, 347–350.
36. Latour, Bruno, Steve Woolgar. 2013. Laboratory Life: The Social Construction of Scientific Facts. Princeton University Press.
37. Law, John. 2004. After method: Mess in social science research. Routledge.
38. Law, John. 2009. Seeing like a survey. Cultural Sociology, 3, 2: 239–256.
39. Law, John, John Urry. 2004. Enacting the social. Economy and Society, 33, 3: 390–410.
40. Lezaun, Javier. 2007. A market of opinions: the political epistemology of focus groups. The Sociological Review, 55, 2: 130–151.
41. Lezaun, Javier, Linda Soneryd. 2007. Consulting citizens: Technologies of elicitation and the mobility of publics. Public Understanding of Science, 16, 3: 279–297.
42. Lury, Celia, Nina Wakeford. 2012. Inventive methods. London: Routledge.
43. MacKenzie, Donald. 2008. Material markets: How economic agents are constructed. Oxford University Press.
44. Marres, Noortje, Michael Guggenheim, Alex Wilkie. 2018. Inventing the Social. Mattering Press.
45. Mol, Annemarie. 1999. Ontological politics. A word and some questions. The Sociological Review, 47. 1: 74–89.
46. Mol, Annemarie. 2002. The body multiple: Ontology in medical practice. Duke University Press.
47. Mościchowska, Iga, Barbara Rogoś-Turek. 2015. Badania jako podstawa projektowania user experience. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
48. Nielsen, Jakob. 2000. Why You Only Need to Test with 5 Users. https://www.nngroup.com/articles/why-you-only-need-to-test-with-5-users/ (dostęp 21.08.2020).
49. Nielsen, Jakob. 2017. A 100-Year View on User Experience. https://www.nngroup.com/articles/100-years-ux/ (dostęp 10.06.2020).
50. Norman, Don. 2014. Dizajn na co dzień. Przekład Dorota Malina. Kraków: Karakter.
51. Norman, Don, Jakob Nielsen. nd. The Definition of User Experience (UX). https://www.nngroup.com/articles/definition-user-experience/ (dostęp 20.09.2022).
52. Osborne, Thomas, Nikolas Rose. 1999. Do the social sciences create phenomena? The example of public opinion research. The British Journal of Sociology, 50, 3: 367–396.
53. Pine, Joseph B., James H. Gilmore. 2011. The Experience Economy. Harvard: Harvard Business Press.
54. Reckwitz, Andreas. 2002. Toward a theory of social practices: A development in culturalist theorizing. European Journal of Social Theory, 5: 243–263.
55. Reeves, Stuart. 2019. How UX practitioners produce findings in usability testing. ACM Transactions on Computer-Human Interaction (TOCHI), 26, 1: 1–38.
56. Rheinberger, Hans-Jörg. 1997. Toward a history of epistemic things: Synthesizing proteins in the test tube. Stanford University Press
57. Rudnicki, Seweryn. 2021. Not a mirror but a tool: User experience research and the production of useful social knowledge. Current Sociology [Online First], https://doi.org/10.1177/00113921211039269.
58. Ruppert, Evelyn. 2019. Different data futures: An experiment in citizen data. Statistical Journal of the IAOS, 35, 4: 633–641. DOI: 10.3233/SJI-190538.
59. Ruppert, Evelyn, John Law, Mike Savage. 2013. Reassembling social science methods: The challenge of digital devices. Theory, Culture & Society, 30, 4: 22–46.
60. Savage, Mike, Roger Burrows. 2007. The Coming Crisis of Empirical Sociology. Sociology, 41, 5: 885–899.
61. Schaffer, Eric, Apala Lahiri. 2013. Institutionalization of UX: a step-by-step guide to a user experience practice. Addison-Wesley.
62. Schatzki, Theodore R., Karin Knorr-Cetina, Eike Von Savigny, eds. 2001. The practice turn in contemporary theory. London: Routledge.
63. Seitz, Tim. 2019. Design Thinking and the New Spirit of Capitalism: Sociological Reflections on Innovation Culture. Springer Nature.
64. Sheppard, Benedict, Garen Kouyoumjian, Hugo Sarrazin, Fabricio Dore. 2018. The Business Value of Design. McKinsey Quarterly.
65. Shove, Elizabeth, Mika Pantzar, Matt Watson. 2012. The Dynamics of Social Practice: Everyday Life and How It Changes. SAGE.
66. Spee, Andreas Paul, Paula Jarzabkowski. 2009. Strategy tools as boundary objects. Strategic Organization, 7, 2: 223–232.
67. Star, Leigh Susan. 2010. This is not a boundary object: Reflections on the origin of a concept. Science, Technology, & Human Values, 35, 5: 601–617.
68. Thrift, Nigel. 2005. Knowing Capitalism. Sage. 69. Woolgar, Steve. 1990. Configuring the user: the case of usability trials. The Sociological Review, 38, 1: 58–99.


Go to article

Authors and Affiliations

Seweryn Rudnicki
1
ORCID: ORCID

  1. Katedra Studiów nad Społeczeństwem i Technologią, Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie
Download PDF Download RIS Download Bibtex

Abstract

Szkic związany jest z książką, w której Jerzy J. Wiatr, odpowiadając na pytania Pawła Kozłowskiego, opowiada o swoim życiu i socjologii w Polsce okresu socjalizmu realnego (1944–1989). Wykorzystując podane w książce informacje i wyrażone opinie, szkic pokazuje, jakie zagadnienia z historii socjologii i socjologii nauki można podjąć pod jej wpływem lub badać na podstawie jej treści. Należą do nich: typy karier naukowych w socjologii, rola mistrzów i szkół naukowych, autobiografie socjologów, polityczne zaangażowanie socjologii i jego dylematy.
Go to article

Bibliography

1. Chałubiński, Mirosław. 1991. Polityka i socjologia. Studium koncepcji Juliana Hochfelda. Warszawa: Wydział Filozofii i Socjologii UW.
2. Dahrendorf, Ralf. 2003. Ponad granicami: wspomnienia. Przekład Małgorzata Łukasiewicz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
3. Greenwald, Anthony G. 1980. The Totalitarian Ego. Fabrication and Revision of Personal History. American Psychologist, 35, 7: 603–618.
4. Hochfeld, Julian. 1962. Sociology and the Public in the Present-day Poland. W: Transactions of Fifth World Congress of Sociology, Washington D.C., 2–8 September 1962, ss. 131–143; https://www.isa-sociology.org/en/conferences/world-congress/washingtondc-1962 [dostęp 15 XII 2022].
5. Hoess, Andreas. 2021. The Liquefaction of Memory: An Intellectual History and Critique of Zygmunt Bauman’s Diffusionist Social Theory. Global Intellectual History, 6, 2: 190–214.
6. Karpiński, Jakub. 1988. Taternictwo nizinne. Paryż: Instytut Literacki.
7. Kilias, Jarosław. 2017. Głos w dyskusji nt. spuścizny Juliana Hochfelda. Studia Socjologiczno-Polityczne. Seria Nowa, nr 1: Dziedzictwo Juliana Hochfelda i Zygmunta Baumana, 43–44.
8. Kovács, Éva. 2002. What’s New in East-Central European Sociology? Regio – Minorities, Politics, Societies, 5, 1: 89–111.
9. Kraśko, Nina. 1996. Instytucjonalizacja socjologii w Polsce 1920-1970. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
10. Łukasiewicz, Piotr. 1991. Socjologia ograniczona. Krytyka, 32/35: 47–50.
11. Motrenko, Jakub Bazyli. 2021. Przełom antypozytywistyczny w polskiej socjologii. Analiza kręgu myślowego Stefana Nowaka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
12. Nowak, Stefan. 1970. Stanisław Ossowski 1897–1963. Posłowie do: Stanisław Ossowski, Dzieła. T. 6. Warszawa: PWN, 433–465.
13. Ossowski, Stanisław. 2019–2022. Dzienniki 1905–1963. T. 1–3. Oprac. Róża Sułek. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
14. Pakulski, Jan. 1986. Leaders of the Solidarity Movement: A Sociological Portrait. Sociology, 20, 1: 64–81.
15. Raciborski, Jacek. 2012. Marksizm w warszawskiej socjologii uniwersyteckiej: rozkwit i zmierzch. W: A. Sułek (oprac.). Socjologia na Uniwersytecie Warszawskim. Fragmenty historii. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 240–261.
16. Rakowski, Mieczysław F., red. 2000. Polska pod rządami PZPR. Warszawa: Profi.
17. Rychard, Andrzej. 1992. Krytyczna socjologia instytucji realnego socjalizmu a poznawcze wyzwania transformacji: ile kontynuacji a ile rewizji? Studia Socjologiczne, 1–2: 18–23.
18. Sułek, Antoni. 2015. O socjologię zaangażowaną – na rzecz społeczeństwa. W: M. Lewicki i in. (red.). Socjologia uspołecznienia. Księga dedykowana Profesor Mirosławie Marody. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 21–38.
19. Sułek, Antoni. 2020a. Historia socjologii na Uniwersytecie Warszawskim – od Szkoły Głównej do naszych dni. W: Monumenta Universitatis Varsoviensis 1816–2016: Nauki społeczne na Uniwersytecie Warszawskim. Warszawa: Wydawnictwa UW, 305–385.
20. Sułek, Antoni, red. 2020b. Spotkania z Ossowskim. Seria: W kręgu Stanisława Ossowskiego, 5. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
21. Synak, Brunon, 2010. Moja kaszubska stegna. Pelplin: Bernardinum.
22. Szczepański, Jan. 2009–2013. Dzienniki z lat 1935–1968. T. 1–2. Oprac. Daniel Kadłubiec. Ustroń: Galeria i Wydawnictwo „Na Gojach”.
23. Weber, Max. [1919] 1998. Polityka jako zawód i jako powołanie. Oprac. Zdzisław Krasnodębski. Przekład Andrzej Kopacki, Paweł Dybel. Kraków: Znak; Warszawa: Fundacja Batorego.
24. Wiatr, Jerzy J. 1965. Socjologia zaangażowana: szkice o socjologii i polityce. Warszawa: Książka i Wiedza.
25. Wiatr, Jerzy J. 1967. The Hegemonic Party System in Poland. W: J. J. Wiatr (red.). Studies in Polish Political System. Wrocław: Ossolineum, 108–123.
26. Wiatr, Jerzy J. 2008, 2012. Życie w ciekawych czasach. Warszawa: Europejska Wyższa Szkoła Prawa i Administracji.
27. Wnuk-Lipiński, Edmund. 2015. Światy równoległe. Autobiografia subiektywna w sensie ścisłym. Warszawa: Pruszyński i S-ka.

Go to article

Authors and Affiliations

Antoni Sułek
1
ORCID: ORCID

  1. Wydział Socjologii, Uniwersytet Warszawski, emeritus

Instructions for authors

Studia Socjologiczne ISSN 0039-3371, e-ISSN 2545-2770 is a Polish sociological quarterly journal, published uninterruptedly since 1961. Its publishers are the Polish Academy of Sciences (represented by the Institute of Philosophy and Sociology and the Committee on Sociology), as well as the Faculty of Philosophy and Sociology, University of Warsaw (from 2013).

Studia Socjologiczne welcomes articles from all sociological sub-disciplines, and neighbouring disciplines, as long as the authors apply a broadly defined sociological approach. Preference is given to texts that contribute to the advancement of social theory and are empirically grounded and innovative in their conceptual and methodological outlook. Our journal is open to scholarly debates and polemics. We also encourage authors to send us reviews of recently published books. Since 2012, contributions in English are also considered for publication in the journal.

A double-blind peer review procedure is applied to each submitted manuscript considered for publication. In order to acknowledge the reviewers’ contribution, the full list of our reviewers is included on the back of the cover page in each issue of the journal. The details of the submission and review procedure are described in the “For Authors” tab.

A full text version of Studia Socjologiczne is available online for EBSCO subscribers (SocINDEX with Full Text), as well as through the Polish Academy of Sciences online journal reading room: http://journals.pan.pl/dlibra and (since 2016) at www.studiasocjologiczne.pl ("Archives").

This page uses 'cookies'. Learn more